smaak en niet zo zeer omdat de flessen decoratief zijn.'
De azijn van de Zeeuwse Knoop staat op de schappen
van menig natuurvoedingswinkel, delicatessenzaak en -
groothandel. Ook in de keuken van een goed restaurant
vindt de maker zijn azijn goed passen.
Dat Paul Dees werkelijk biologisch teelt, blijkt uit
het Skal-keurmerk (Stichting Kontrole Alternatieve Land
bouw, opgericht in de tijd dat controle nog met een -k
gespeld werd). Deze controle-organisatie zorgt ervoor
dat de strenge regels voor de biologische landbouw
worden nageleefd. Paul Dees noemt een aantal manie
ren op die in de biologische landbouw worden gebruikt
in plaats van chemische middelen. Bijvoorbeeld schoffe
len met ganzevoeten of werken met de hak. Eggen kan
ook. Welke manier je gebruikt is afhankelijk van het ge
was. Ook branden kan allerlei ongemakken verassen.
Voor een goede opbrengst is de kwaliteit van de grond
heel belangrijk. Het bodemleven speelt een grote rol bij
het kweken en oogsten van volwaardige en gezonde ge
wassen. Er moeten genoeg voedingsstoffen in de grond
zitten. Daar kun je als boer aan meewerken. Bijvoor
beeld door in het voorjaar groenbemesters neer te zet
ten want die zorgen ervoor dat er minder waardevolle
stoffen uit de grond 'spoelen'. Wanneer de groenbemes-
ter wordt omgeploegd, neemt de aarde de voedingsstof
fen van het groen weer op.
Bij biologische teelt is de opbrengst gemiddeld zo'n
30 tot 40 procent minder dan in de gangbare landbouw.
Dit percentage is uiteraard afhankelijk van het soort ge
was en van de kwaliteit van de grond. Zoals elk gewas is
ook het biologische gewas kwetsbaar. Denk maar aan
luis, smet, fazanten, hazen, rupsen en onkruid. Onkruid
groeit overal waar licht op de grond schijnt dus hoe
dichter het gewas hoe minder onkruid. Paul Dees vertelt
dat hij onkruid wel een van de lastigste plagen vindt.
Terwijl we over het erf lopen rijdt buurman van de Win-
ckel ons voorbij op zijn trekker die - dat blijkt - prima
rijdt op biodiesel gemaakt uit koolzaadolie.
De boer die vanuit een puur economisch motief wil
overstappen naar de biologische landbouw doet er goed
aan om die overstap niet te maken. Want biologisch
boeren vanuit de gedachte om het maximale uit de
grond te halen leidt waarschijnlijk tot roofbouw. Boven
dien ligt voor sommigen misschien de verleiding op de
loer om zo nu en clan toch wat gif te spuiten. Overigens
is er in dat geval de Skal die die verleiding sanctioneert.
Behalve de kruiden heeft Paul Dees een aardige hoe
veelheid (biologische) snijbloemen staan die de klant
zelf voor een zachte prijs kan plukken.
Overigens: bij het afrekenen van de boodschappen
waarmee dit verhaal ooit begon, vroeg ik de eigenaar
van de winkel of hij meer wist van de Zeeuwse Knoop.
Nee, niet. Behalve dat hij de azijn een goed product
vindt. Zeeuws-Vlaanderen kent hij overigens goed want
hij is geboren en opgegroeid in IJzendijke. Ik grinnik om
het toeval en de gedachte die in me opkomt is dat
Zeeuwen eigenlijk behoorlijk grensverleggend zijn.
Marleen Kruiden
De Zeeuwse Knoop vindt onderdak bij Marleen Kruiden,
een bedrijf wat voornamelijk medicinale kruiden teelt.
Ongeveer acht hectare met geneeskrachtige kruiden
waar Samuel Hahnemann, de grondlegger van de home
opathie, zijn vingers bij zou aflikken. De meeste van de
kruiden die hier groeien zijn bestemd voor verwerking
in medicinale preparaten die in de homeopathie en
fytotherapie gebruikt worden. Zoals bijvoorbeeld pro
ducten van VSM of van Dr. Vogel (Biohorma). Er is een
veld vol prachtige rode zonnehoeden (echinacea) en iets
verder de geneeskrachtige goudsbloem (calendula). En
dat is maar een kleine greep van wat er op het land
staat van Marleen en Ronald van de Winckel, eigenaren
van Marleen Kruiden. In een brandschone ruimte wor
den de verse kruiden verwerkt tot onder andere tinctu-
Paul Dees tussen de juffertjes in het
groen. Foto: Harry van Tiel.
Kruidenazijn van de Zeeuwse Knoop.
Foto: Harry van Tiel.
Paul Dees tussen de bloeiende dille.
Foto: Harry van Tiel.
Zeeuws Tijdschrift 19
