Het in dit artikel besproken schilderij van De Verwer
is tijdens een kunst- en antiekbeurs in de RAI in Am
sterdam in september 1977 verkocht door Gebr. Dou-
wes Fine Art. Een vertegenwoordiger van die firma
vertelde mij dat het schilderij door een Nederlandse
verzamelaar is aangekocht. De nieuwe eigenaar
schijnt niet ongenegen het schilderij voor korte of
langere tijd aan een Zeeuws Museum in bruikleen te
geven.
Als binnenkort het Lampsinshuis in Vlissingen het on
derkomen wordt van het nieuwe Maritiem Museum,
dan zou dit schilderij bij de opening het pronkstuk
kunnen zijn!
de Zeevaart verworven en is thans in bruikleen bij het
Nederlands Scheepvaartmuseum te Amsterdam.
Er zijn aanwijzingen waaruit kan worden opge
maakt dat Prins Frederik Hendrik de opdrachtgever zou
kunnen zijn; de vlag met de oranje-blauwe banen, die
op het schilderij op de achtersteven van het jacht wap
pert, doet dit vermoeden. De hiervoor reeds ge
noemde prinsenvlag wappert als vlag van de Republiek
op het achterschip van de "Fortuyn". De Zeeuwen heb
ben het het langst volgehouden de prinsenvlag te varen;
vaak in negen of ook wel 12 banen. In dat geval ge
noemd een "dubbele prinsenvlag". Zij zondigden daar
mee tegen het besluit in 1596 van de Staten Generaal,
alleen de driebanenvlag als de officiële te erkennen.
Het zou daarom Prins Frederik Hendrik kunnen zijn
die daar staat, omringd door enige feestelijk uitgedoste
dames. Hij zeifin een stemmig zwart tenue met platte
kraag met de bekende witte pluim op de hoed; "suivez
mon panache blanc". De prins was immers in Zeeland
een belangrijk en gezien man. Hij was niet alleen mark
graaf van Vere en Vlissingen, maar ook Eerste Edele van
dit gewest. Hij had in Vlissingen een eigen verblijf na
melijk het "Prinsenhof', dat geheel rechts op het schil
derij is afgebeeld.
Het is echter ook goed mogelijk dat De Verwer zijn
fantasie de vrije loop heeft gelaten, omdat de Staten
van Zeeland in hun notulen geen melding maken van
een bezoek van de Prins van Oranje aan hun gewest in
1628 toen de vloot van Ita thuisvoer. Of daarom het
"Admiraalsschip" in opdracht van de Prins of anderen is
geschilderd, valt dus niet met zekerheid te zeggen.
De mogelijkheid bestaat ook dat hij het op eigen initia
tief deed.
Na dit uitvoerig onderzoek kon de sluier die lag
over de ruim 350 jarige geschiedenis van één van de
mooiste schilderijen van Abraham de Verwer groten
deels worden opgelicht. Een schilderij dat herinnert aan
een glorieus moment uit de rijke Zeeuwse maritieme
geschiedenis, maar ook aan de bloeiperiode van de ma
ritieme schilderkunst.
Noten
1 Catalogus Christies, London, 9th May 1969, p22
2 Door de eigenaar van het schilderij werden vele personen ge
raadpleegd werkzaam bij scheepvaartmusea zoals het
Scheepvaartmuseum te Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen,
Greenwich, het Rijksmuseum voor Kunsthistorische Docu
mentatie, het Rijksprentenkabinet,maar ook de Zeeuwse Mu
sea.
3 Roos, Zeeuwen en de WIC", 20 ev.
4 Roos, "Zeeuwen en de WIC", 44 ev.
5 Roos, Zeeuwen en de WIC", 48 ev.
6 Roos, Zeeuwen en de WIC", 51; I.Wright, "Nederland-
sche zeevaarders", 174-182
7 Scheurleer, "Onze mannen ter zee", deel I, 73
8 Roos, "Zeeuwen en de VOC", 160
9 Een origineel journaal over een later tocht van Gelein van Sta
pels bevindt zich in het Rijksarchief te Middelburg. Hanschrif-
tenverzameling nr. 182. Afbeeldingen uit dit journaal werden
opgenomen in "Zeeuwen en de WIC" 25. Dit journaal werd
getranscribeerd door Van Wallenburg en verschenen twee
artikelen hierover in het Zeeuws Tijdschrift, 44, 45 (1995)
10 Roos, "Zeeuwen en de WIC", 52; ARA, WIC, o.c., 10 Octo
ber 1628, fo 90, vo
11 Muller, De Nederlandse geschiedenis in platen", 1863-1870,
213
12 Muller, De Nederlandse geschiedenis in platen", 1863-1870,
213
13 Maritiem Museum Prins Hendrik, P 1622, gravure van het
nemen van twee Honduras schepen, uitgegeven door Hessel
Gerritsz.
14 J. de Laet, "Yaerlijck Verhael", deel II, 35
15 Bruljn, "Dutch Asiatic Shipping"RGP 166/167
16 Van der Poel, "Het particularisme van Zeeland", 79
17 Roos, "Zeeuwen en de WIC", 63
Gedrukte bronnen en literatuur
Bol, Laurens J., Die Hollandische Marinemalerei des 17 Jahr-hu-
nderts (Braunschweig 1973)
Bruijn, J.R., F.S.Gaastra I.Schoffer (eds.) Dutch-Asiatic shipping
in the 17th and 18th centuries, vol. II,III, RGP /grote serie 166,167,
('s-Gravenhage 1979)
Bürger, Th., Les Museés de fa Hollande I en II, (1858-1860)
Catalogus, Marine Sale 9th May 1969, The Property of a Gentle
man, (Christies, London).
Catalogus, Dutch Marine Painting Exposition, nr.54 (Southampton
1949)
Catalogus, Tentoonstelling 17e eeuwse Nederlandse Zeeschilde
rijen uit Engels bezit, Maritiem Museum Prins Hendrik (Rotter
dam 1950)
Charageat, M., "Une vue du Louvre et de l'Hötel de Nevers par
Abraham de Verwer", in: Bulletin du Musée Carnavatet, (april
1949)
Commelyn, L, Frederick Hendrik van Nassauw Prince van Oran-
gïen zijn leven en bedrijf 1651, deel II.
Laet, Johannes de, Iaerlyck Verhael van de Verrichtingen der
Geoctroyeerde West-Indische Compagnie, deel II (1627-1630),
(Leyden 1694). Uitg. S.P. l'Honoré Naber en J.C.M. Warnsinck ('s-
Gravenhage 1931-1937) 34-47.
Muller, F., "Beredeneerde Beschrijving van Nederlandse Histo
rieplaten", in: De Nederlandse Geschiedenis in Platen (1863-
1870)
Muller, D.G., De Oorsprong van de Nederlandse Vlag (1862)
Poel, J. van der. Het particularisme van Zeeland en de Convoyen
en Licenten. Overdruk uit het Archief, uitg. door het Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen (1929)
Roos, D., Zeeuwen en de Westindische Compagnie 1621-1674
(Hulst 1992)
Roos, D., Zeeuwen en de VOC, (Middelburg 1987)
Scheurleer, D.F., Onze mannen ter zee in zicht en beeld! 1912),
deel I
Wright, I.A., Nederlandse Zeevaarders op de eilanden in de Caribi
sche Zee en aan de kust van Colombia en Venezuela gedurende
de jaren 1621-1648. Documenten hoofdzakelijk uit de Archivo Ge
neral de Indias te Sevilla (Utrecht 1934)
Zeeuwse Volksalmanak voor het jaar 1844
38 Zeeuws Tijdschrift