domme jongen zou je zo denken. Toch zou Dieuwert op
basis van de uitslag van de AOB-test naar de MAVO
moeten. Hoe kan dat nu? Dieuwert zegt voorzichtig:
'Misschien heb ik de test wel onderschat. Het belang
van de test was me niet echt duidelijk.' Zijn vader:
'Dieuwert had zijn dag niet zo. Bovendien hadden ze
niet duidelijk gezegd dat hij al kon beginnen. Hij heeft
de test niet helemaal afgekregen.' Zelf wil Dieuwert
naar de HAVO. Maar de school waar hij naartoe wil,
houdt zich strikt aan het advies van de basisschool in
combinatie met de uitslag van de test. Een test die dus
de inhoud van je (school)carrière bepaalt. Dieuwert gaat
de test nu overdoen, in de hoop dat hij dan wel met
vlag en wimpel slaagt. Het belang van de test is hem in
middels duidelijk.
Dieuwerts zusjanneke en haar vriendin Sandra (alle
bei 14 jaar) herinneren zich dat ze de test in groep 8 -
toen de SCOA-toets - heel eng vonden, ook al waren
ook zij zich niet erg bewust van het belang van de test
en de gevolgen van de uitslag. Bij Janneke en Sandra
Thomas: 'Op de MAVO
wordt je niet echt
gemotiveerd een welover
wogen keuze te maken.
Foto: Marijke Folkertsma.
pakte de test positiever uit: een VWO-advies voor Janne
ke en HAVO/VWO voor Sandra. Beiden zitten nu in
VWO-3 van de Christelijke Scholengemeenschap Wal
cheren (CSW). 'Het gaat heel goed, hè Sandra?'
Vriendinnen
Je hebt het schooladvies op zak en dan? Dan moetje de
juiste school kiezen. Net als de basisschool zal deze
nieuwe onderwijsinstelling heel bepalend zijn voor de
vorming van het kind. Waar let je op, waar moetje op
letten? Om ouders en kinderen te helpen bij het maken
van een keuze bieden veel scholen voor voortgezet on
derwijs de mogelijkheid een kijkje te komen nemen en
organiseren zogenoemde 'open dagen'. Dieuwert is juist
de dag tevoren naar de open dag van de CSW geweest.
Ook ging hij eerder met zijn zus mee langs de paar ver
schillende scholen voor voortgezet onderwijs waar je
uit kunt kiezen in Zeeland. Voor Dieuwert staat het ei
genlijk al vast: ook hij wil naar het CSW.
De ouders van Dieuwert en Janneke zagen hun dochter
driejaar geleden liever naar de (openbare) Stedelijke
Scholengemeenschap Middelburg (SGM) gaan, inmiddels
gefuseerd en omgedoopt tot Nehalennia. Janneke wilde
naar de CSW. 'Deze school vind ik gezelliger. De SGM
zat in een kil modern gebouw. En mijn vriendinnen gin
gen allemaal naar de CSW. Ik vind het wel goed dat mijn
ouders de keuze voor de school van mij afhebben laten
hangen, ook al viel hun keuze anders uit. Je kunt ten
slotte een kind niet dwingen iets te leren als het daar
geen zin in heeft.'Jannekes vader: 'Ik heb er nooit spijt
van gehad dat we haar keuze hebben gevolgd. Ze is
steeds - zeker het eerste jaar - zeer gemotiveerd er het
beste van te maken. Dat was zeker anders geweest als
wij onze keuze hadden doorgezet.'
Brugklas
De meeste scholen voor voortgezet onderwijs met meer
dan één onderwijssoort kennen een brugperiode van
één of twee jaar. Die brugklas is onder andere bedoeld
om de keuze - VBO of MAVO, MAVO of HAVO en HAVO
of VWO - nog een tijdje uit te stellen. In die periode
gaat de school na wat de meest passende onderwijs
soort is voor de leerling. Alle scholen beginnen in het
eerste jaar met de basisvorming. Alle leerlingen krijgen
een breed samengesteld vakkenaanbod: Nederlands, En
gels, Duits of Frans, geschiedenis en staatsinrichting,
aardrijkskunde, economie, lichamelijke opvoeding (gym
nastiek), wiskunde, natuur- en scheikunde, biologie, ver
zorging, informatiekunde en techniek. Dit enorme pak
ket wordt aangevuld met twee kunstvakken, waarbij de
school mag kiezen uit: tekenen, handvaardigheid, foto
grafie, film of audiovisuele vorming, muziek, drama of
dans. Voor een kind vers van de basisschool een over
weldigend aanbod.
Voor ieder vak heeft de overheid eisen opgesteld.
Deze eisen worden kerndoelen genoemd. In die kern
doelen staat beschreven welke kennis en vaardigheden
de leerling aan het eind van de basisvorming moet kun
nen hebben opgedaan. Iedere school beschikt over ze
ven 'vrije' lesuren, de zogenoemde 'vrije ruimte'. Deze
vrije ruimte kan gebruikt worden voor godsdienstles of
levensbeschouwing, voor studielessen, mentoruren en
dergelijke. Op het gymnasium moeten alle leerlingen in
ieder geval les krijgen in Grieks en Latijn in die zeven
uur vrije ruimte, HAVO- en VWO-leerlingen moeten dan
les krijgen in de beheersing van een derde vreemde taal.
Zoveel vrijheid, zoveel ruimte blijft er dan niet over.
Beroepskeuze
Na de basisvorming worden de leerlingen definitief on
dergebracht in een bepaalde onderwijssoort: VBO,
MAVO, HAVO of VWO. Dan moeten de leerlingen eigen
lijk al weten wat ze 'later willen worden', welk vak ze
willen leren op welke vervolgopleiding. MAVO-leerlin-
gen bepalen in het derdejaar in welke vakken zij eind
examen willen doen, HAVO- en VWO-leerlingen moeten
in het derde en het vierdejaar hun vakkenpakket sa
menstellen. De keuze - die je maakt als je ongeveer
veertien bent - is bepalend voor de rest van je leven.
Janneke en Sandra vinden dat minister Ritzen geen idee
heeft hoe zwaar die keuzes zijn. Janneke: 'Er wordt van
je verwacht datje wel heel vroeg volwassen bent. Wij
moeten nu keuzes voor het leven maken. Dat vind ik
heel zwaar.' In de brochure van staatssecretaris Netelen
bos wordt gewezen op aanleg, ambitie, capaciteiten en
10 Zeeuws Tijdschrift
