PODIUM
Cultuur heeft de ruimte nodig
Het cultuurdebat op 27 november 1997 is allang verstomd. De glazen zijn gewassen
en gedroogd, de koppen zijn niet meer heet van opwinding. De manier waarop die
avond in café "The Duke" in Middelburg is gediscussieerd is misschien wel heel
typerend voor de verhoudingen op het gebied van de cultuur en de kunsten in
Zeeland. Reden om terug te blikken. Maar er is nog een argument: er liggen plannen
in de schoot van de politieke partijen van Middelburg om het debat voort te zetten.
Reden om enkele saillante momenten in de vlucht te grijpen en vast te leggen.
Het eerste deel van een boeiende rolprent.
Een café hoort vol te zijn; dat is zeker, en
het mag er ook warm zijn. Ook mag er
lang en opgewonden over niets worden
gepraat: ook waar. Maar om nou een
zwaarwichtig onderwerp als kunst en
cultuur te behandelen in een drank
lokaal, en daar politici en kunstenaars
voor uit te nodigen, dat is een heel
waagstuk. Vooral als je het vooropge
zette plan hebt om met zo'n gedachten-
wisseling de politiek weer bij de burger
te brengen. Dan ben je wel zeer geraffi
neerd bezig.
Zie hier de ingrediënten van het de
bat onder de titel: "Kunst? Ammehoela!"
waarmee PvdA, CDA en D66 Middelburg
het Zeeuwse publiek naar de kroeg en
naar het debat over cultuur wilden lok
ken. Rond de stamtafel in "The Duke"
zaten vertegenwoordigers van de poli
tiek: Tjeu Strous, wethouder van cultuur
Middelburg, de raadsleden H. Akdag
(PvdA), W. Bezemer (CDA), E. de Visser
(WD), en het statenlid mevr. Janny de
LoofF-de Wild (CDA, wonend te Kats) en
namens de kunstsectoren: Cerrit Schoen
makers, oud-wethouder van cultuur en
optredend namens Stichting Nieuwe Mu
ziek, Henk Koch (Flup Ju), Ineke Spaan
der (Zeeuws Museum), Wilco Schuringa
(Cinema Middelburg) R. van Meyel
(Nazomerfestivals), Anne-Lies Soet
(Kunstzinnige Vorming, Terneuzen),
Mathieu Meys (Zeeuwse Muziekschool),
Kees Baan (Samenwerkingsverband
Drumcorpsen), Chris Tangelder ('t Beest
in Goes), Maaike van de Wiel (Kunst
uitleen Zeeland), en kunstenaar Nico van
de Boezem. Onder het publiek ook een
aantal bekende persoonlijkheden. Op de
tafel de glaasjes en kopjes, want drinken
is een heel gewichtige doelstelling van
een café. Daarboven een groot video
scherm en rook, veel rook. Verder veel,
erg veel verwachtingen over een
boeiende en vooral gezellige avond.
Ook al springen de
ouwe wufjes nog zo hoog
Zoals gebruikelijk bij dit soortje bijeen
komsten was Middelburg over-vertegen-
woordigd. Gelukkig was er dus één
Zeeuws-Vlaamse deelnemer en een
Noord-Bevelandse. Bovendien zaten bijna
alle kunstsoorten in de zaal. Toen ik bin
nenstapte, kwam Dorien Zelders van het
Zeeuws Museum net naar buiten. Ze
vond het gewoon te vol en te warm. We
waren het al gauw eens: kunst moet de
ruimte krijgen. Ze zou later het gelijk
royaal aan haar kant krijgen. Maar bin
nen vlogen de gemeenplaatsen al over
tafel: Meys en Schoenmakers bovenstem
tegenover Strous contrapunt.
Waarover spraken zij? De voorzitter
Nelly Oosthoek, die haar werk heel goed
deed, samen met de heer K. Scherphuis,
liet verschillende kunstsoorten de revue
passeren: beeldende kunst, theater, mu
ziek. Deze werden beurtelings door poli
tici en kunstenaars belicht. Het publiek,
dat vanuit de opkamer toeschouwde, kon
elk moment interrumperen via de micro
foon van organisator Piet Kraan: 'Hier is
een mening uit het publiek!' Zo beklom
menige redenaar de zeepkist om z'n ei
gen standje te bepleiten. De cultuur
werd daarbij vaak vergeten. Welhaast
een ieder beschouwde zijn/haar eigen
belang als het centrum van de culturele
wereld. De begrippen Kunst en Cultuur
werden steeds vager, en het vermogen
om te luisteren steeds zwakker. Princi
piële vragen als: Heeft de politiek iets te
zeggen over kunst? Of schept zij alleen
de voorwaarden? En hoe ziet eigenlijk
VOOR UITGESPROKEN MENINGEN
de markt voor kunst en cultuur eruit?
Wie zijn de opdrachtgevers en wie de
klanten? als ook het grote vraagstuk:
moet de overheid niet de spits afbijten,
vooral als het gaat om producties waar
aan grote financiële risico's kleven (zoals
zij in Zeeland bijvoorbeeld heel goed
heeft gedaan met Nieuwe Muziek), kwa
men zo geheel in de marge te staan.
Door de kring zo ellendig wijd te trek
ken, kwamen wel allerlei goed bedoelde
standpunten naar voren, heel dierbare
zelfs zoals het jazzfestival van Domburg
(De Pree) en het vlaggenprojekt van Kats:
Samen artistiek bezig zijn is heel goed.'
(Janny de Looff), maar werd menigmaal
de bal gemist.
Cultuur en welzijn werden op een
akelige manier door elkaar gegooid: zo is
het Westkapels Dameskoor voornamelijk
welzijn en het Nederlands Dans Theater
voor honderd procent kunst, ook al
springen de ouwe wufjes nog zo hoog.
Kortom: het ware veel beter geweest 0111
het debat toe te spitsen op enkele
hoofdpunten. Ook overdrijving was niet
van de lucht: Kats was nota bene het
Barbizon van Zeeland! Uiteraard vermo
gen deze kleine pleidooien niet de stand
punten van de tegenpartij te wijzigen.
Wat toch het doel van debatteren hoort
te zijn. Waardevolle opmerkingen, die er
natuurlijk ook waren, kwamen zodoende
nauwelijks boven een folkloristisch ni
veau uit.
Tussen lange
en korte termijn
Ongeveer op het hoogtepunt van de ka
kofonie kreeg iemand de vergadering stil
door een beetje schoolmeesterig op te
merken dat het van belang is om niet al
leen hoofd- en bijzaken uit elkaar te hou
den, maar vooral te zorgen dat het spel
en de knikkers niet door elkaar raken.
Ook is er volgens spreker hedentendage
weer sprake van excellence: tijd voor
speerpunten in het kunstaanbod, top
prestaties voor een elite, die later weer
afgeleide programma's geven voor ieder
een. Meteen daarop echter barstte de
spraakbom Schoenmakers ('ik heb altijd
gelijk') en regende het weer lange be-
leidszinnen (Meijs) en welgevormde uit
spraken (Van Meyel over vernieuwing in
de kunst). Ik bedoel maar: vermaakt heb
ik me wel, maar meer dankzij de ergernis
over alles wat er mis ging, dan door de
goede dingen die ik hoorde.
Daarna ging het verder over een ver
deling van zwaartepunten: Middelburg
de nieuwe schouwburg, Vlissingen de
concertzaal, Goes de grote evenementen,
samen met Terneuzen, twee plaatsen die
immers verbonden waren door de navel
streng van de VOW. Durf dus, visie voor
een plan onder de titel: 'We kunnen niet
allemaal alles!' - 'Nee!' riep de een of an-
28 Zeeuws Tijdschrift
