schrijven: het moet eigenlijk zo lang mogelijk duren. Het
is natuurlijk ook een denkproces. Je vraagt je af waarom
je aangetrokken wordt door zo'n verhaal. Dat zo'n ver
haal heel duidelijk maakt wat de positie van kinderen is.
Het is een heel duidelijke metafoor datje als kind na
tuurlijk toch gemakkelijk door je ouders in het bos kan
worden gezet. Ik bedoel: de macht ligt bij de anderen.'
Vrijheid is 't mooiste
We zoeken onze weg tussen de paalhoofden. Staan soms
stil bij aangespoeld wrakhout. Zou je er een vlot van kun
nen makenOver het strand dat -nu het is gaan regenen-
helemaal weldadig leeg is, lopen we terug naar
Vlissingen. En praten, over kinderen. Een genre van
mensen waar we zuinig op moeten zijn, vindt hij. 'Je
moet natuurlijk gewoon doen tegen en over kinderen.
Het probleem is dat er -zeker in onze samenleving
eigenlijk niet veel plaats meer is voor kinderen. Letter
lijk niet; je komt ze bijna nergens meer tegen, ze wor
den al snel opgeborgen. In het begin is het even leuk,
maar al gauw moetje ze ergens opbergen, al dan niet
professioneel. Ik denk dat het anders zou moeten, maar
als je me vraagt hoé dan weet ik dat ook niet. Eigenlijk
vind ik dat kinderen, zeker als ze erg jong zijn, zeeën
van tijd moeten hebben en vrijheid. Ze moeten leren dat
de mens vrij is en dat vrijheid 't mooiste is in het leven.
Maar voor vrijheid is eigenlijk niet veel plaats. En dat
begint al heel vroeg en dan merkje dat de volwassene
enorm veel macht heeft, ook emotioneel. Ik heb de
indruk dat het alleen maar toeneemt, ook wetenschap
pelijk en didactisch. Peuterspeelzalen houden zich te
genwoordig bezig met het voorschools leren en ik word
als schrijver van kinderboeken nu ook al om advies
gevraagd wat die kleintjes voor boeken moeten hebben.
Ik vind dat zo'n onzin, kinderen moeten gewoon in
vrijheid kunnen spelen! Dat is het belangrijkste, niet
meteen al dat leren en in hokjes duwen.' Op een be
paalde manier ben ik nooit ouder geworden dan twaalf
jaar, heeft hij ooit eens gezegd. 'Daar heb ik meteen al
weer opmerkingen over gekregen. Ik heb ook ooit eens
een stukje geschreven dat heette Ik ben drie. Wat ik
bedoel is datje dus inderdaad een zee van tijd moet
hebben in je jeugd, datje dat ook ervaart en dat het zo
doorgaat. Mensen kijken niet voor niets zo uit naar
vakantie en vrije tijd.'
Fantasie geoefend
We hebben het over de fantasie. Die speelt een grote rol
bij kind zijn en kind blijven, ook in zijn boeken. Hij weet
wel hoe dat komt. 'Misschien had ik dat altijd al wel,
maar zeker door mijn theologische opleiding is de fanta
sie behoorlijk geoefend. Volgens mij zijn er delen van je
hersens die je op een bepaalde manier ontwikkelt als je
je bezig houdt met mystiek en godsdienst en allerlei
ficties. Je leert ze opsmukken en zo kun je ook gemak
kelijk sprookjes schrijven.' Als hij schrijft voor kinderen
hoeft hij zich ook niet met moeite te verplaatsen in de
wereld van een twaalfjarige. 'Dat gaat vanzelf, zeker bij
fantasieverhalen.' 'Bij realistische verhalen ligt het wat
anders, dan verdiep ik me wel in hoe kinderen nu leven.
Dan krijg je een soort observatie of je wordt geschokt
door een bericht: kind gevonden in een vuilniszak. Van
uit die emotie schrijf ik dan een verhaal.' Soms is zijn
werk niet fantastisch, maar heel concreet, wemelt het
van de opsommingen en reeksen. 'Daar ben ik dol op.
Prachtig vind ik het. Misschien heeft het te maken met
de geslachtstabellen uit de Bijbel, die mijn broer me als
klein kind voorlas en vast ook wel met de litanieën van
de Roomse kerk. Die werden er ingehamerd, maar ik
heb ze ook altijd wel boeiend gevonden.' Herhalingen
en opsommingen zijn volgens hem ook een symbool van
hoe het leven in elkaar zit: allerlei willekeurige dingen
komen zomaar naast elkaar voor.
Beelden opschrijven
Zijn werk oogst steeds meer waardering. Hij heeft suc
ces en kan daar -stilletjes- van genieten.
In het begin was er nog kritiek, op het gebruik van
vieze woorden bijvoorbeeld in zijn eerste W/mboeken.
Of op het feit dat hij geen oplossingen aanbiedt. Kinde
ren komen in zijn boeken in moeilijke situaties terecht,
worden met grote problemen geconfronteerd. Het is lang
niet altijd rozengeur en maneschijn, want dat is het
leven óók niet. Tegenwoordig wordt hij vrijwel unaniem
geprezen. Zijn glasheldere en sprekende taalgebruik,
bijvoorbeeld, dat zo simpel lijkt maar het niet echt is. 'Ik
doe daar erg lang over voordat het uiteindelijk op pa
pier staat. Vooral als je een beeld wilt beschrijven kun je
er soms wel een jaar naar zoeken. Mijn werkwijze is
misschien een beetje saai: ik schrijf beelden op, vergelij
kingen dus. Als na vijfjaar blijkt dat een bepaald thema
steeds weer terug komt, denk ik: dat is misschien wel
bruikbaar in een verhaal. De zon, de maan, de zee, die
komen telkens weer terug en dan denk ik: als dat zo in
mijn hersens blijft hangen en op papier terecht komt,
dan is het wel wat...'
Terug naar vroeger
We lopen Vlissingen binnen en zetten er de pas in, naar
huis. Daar is een goed glas rode wijn. Hij vraagt zijn
vrouw Toke naar het enige exemplaar van Zwart als inkt
dat nog in huis is.
Tevreden streelt hij de kaft. Laat zien hoe goed zijn
tekeningen zijn overgekomen in druk.
'Mooi hé dat rood en zwart'? Hij spreekt zijn bewon
dering uit voor de moderne druktechniek.
'Die is echt met sprongen vooruit gegaan. Zulke
mooie kinderboeken konden ze vroeger echt niet ma
ken.' Als Toke nog wat in de voorjaarstuin gaat werken
vertelt hij me dat hij nu écht ouder wordt. Steeds vaker
gaat hij terug naar vroeger, heeft hij -enigzins verbaasd-
geconstateerd. Zijn nieuwste -en nu bekroonde- werk is
eigenlijk ook heel oud. 'Dat sprookje van Sneeuwwitje en
de zeven dwergen is al mijn hele leven bij me.
Zeeuws Tijdschrift 9
