Signalementen
SAMENSTELLING JAN VAN GEELEN
JAN MALAWAUW Saudara. Zeeuws
Museum, Middelburg 1997.
ISBN 90-74038-03-4, 80 blz„
29,5 x 21 cm, ing., 22,50.
Saudara, portretten en (levens) verhalen
van oudere Molukkers, is tot stand
gekomen naar aanleiding van de gelijk
namige, educatieve, reizende tentoon
stelling rondom liet fotowerk van Jan
Malawauw, die in december vorig jaar in
het Zeeuws Museum van start is gegaan.
Deze publicatie en de tentoonstelling
vinden hun oorsprong in een samenwer
king tussen Malawauw en het Zeeuws
Museum om het project Saudara
(Moluks-Maleis woord voor 'broeder-
zuster') te realiseren. Saudara verbeeldt
directe verwantschap en familierelatie,
en in bredere zin: relaties tussen men
sen, saamhorigheid en wederzijds res
pect.
In deze 'verbeelding' wordt het verhaal
verteld van de eerste generatie
Molukkers die na de Tweede Wereldoor
log naar Nederland kwam. Niet groots,
larmoyant of opgezweept politiek, maar
'klein' persoonlijk, waardoor het een
echtheid heeft die beter werkt dan een
groot betoog. Naast de foto's en inter
views door Jan Malawauw staat een
verbindende tekst van Ada Lilipaly-de
Voogt, die van het geheel een leesbaar
en informatief verhaal maakt. In Saudara
staan 32 foto's van oudere Molukkers,
met daarnaast steeds één pagina tekst
(ook met kleine foto's en tekeningen).
De portretfoto's zijn zeer fraai, gemaakt
met warm respect en liefde. De tekst
naast de foto's is zonder meer boeiend:
deze bevat flarden over de persoon van
de geportretteerde, maar daar omheen
als achtergrond en voedingsbodem,
stukjes (koloniale) strijd en geschiedenis,
en allerlei wetenswaardigheden en
'petite histoire:' de klewang, manden, de
komst naar Nederland (1951) en de
demobilisatie, het KNIL, kleding, het
ikat-weefsel, haardracht, geloof (chris
tendom en islam), gewoonten en tradi
ties (oogst, trouwen, begrafenis), siera
den, muziek (trommels), medicijnen,
bomen en vruchten, planten en recep
ten, kruidnagels, sago, de keuken en het
koken, de schoonmaak, initiatie, vlech
ten, poëzie. Deze dingen, maar ook
herinneringen en gedachten worden kort
aangestipt, maar duidelijk verteld, en
kleuren het daarnaast afgebeelde portret
in. Het boek geeft de lezer een verwar
rende rijkdom aan indrukken van een
ontwortelde groep mensen, die met
waardigheid overleefden door hun sterke
onderlinge band en de cohesie van hun
traditionele cultuur. De Molukse
bevolkingsgroep heeft in deze publicatie
en met de tentoonstelling een klein
monument gekregen voor hun tragische
lot in de tweede helft van de negen
tiende eeuw: zij hebben diep moeten
buigen als het riet, maar zij zijn fier
overeind gebleven door geloof, hoop en
liefde. Gaat de tentoonstelling zien en
beschouw het als een daad van eenvou
dige rechtvaardigheid om van dit boek,
De P.C. Boutens-collectie
van de Zeeuwse Bibliotheek te Middelburg
R.M. RIJKSE (ed.) De P.C. Boutens-
collectie van de Zeeuwse Biblio
theek te Middelburg. Schiphouwer
en Brinkman, Amsterdam 1997.
ISBN 90-72872-19-3, 224 blz„ ing., geïll.,
36,50.
In deze publicatie vindt men een over
zicht van de grootste en wat gedrukte
uitgaven betreft belangrijkste collectie
van en over de in Middelburg geboren
dichter P.C. Boutens 1870-1943), voor
het merendeel sinds 1996/1997 in het
bezit van de Zeeuwse Bibliotheek. Na
drie korte inleidingen, over de vorming
van de collectie (R.M. Rijkse), het leven
en werk van Boutens (B. Peperkamp) en
de contacten van Boutens met andere
auteurs (M. Goud), volgt de eigenlijke
Catalogus, die uit acht delen bestaat:
Handschriften (vier nummers), Oorspron
kelijk werk en vertalingen in het Neder
lands en door Boutens bezorgde
publicaties (170 nrs), Bloemlezingen (27
nrs), Boutens in vertaling (12 nrs),
Boutens op muziek (29 nrs), Varia (65
nrs), Uit de Boekerij van Boutens (36 nrs)
en Secundaire literatuur (321 nrs). Het
geheel wordt afgesloten door een
literatuuropgave en een index. Na de
dood van Boutens heeft de Middel
burger P.C. Adriaanse, zoon van een
zuster van Boutens en enige erfgenaam,
zich om de nagelaten bibliotheek be
kommerd. In 1972 en 1991 is een groot
gedeelte van Boutens' bibliotheek ge
veild, waarbij het Letterkundig Museum
de handschriftelijke documenten ver
wierf. Ook in 1954 was er een veiling van
Boutens' bibliotheek. De herkomst van
de inbreng voor die verkoping is ondui
delijk. Er bestaan vermoedens dat
Boutens' vriend Cornelis van
Duyvenbode in de tijd rond het overlij
den van Boutens een rol heeft gespeeld
bij de verdwijning van waardevolle
boeken, manuscripten en andere docu
menten. Men kan zich afvragen wat het
belang is om een dergelijke (deel)-
collectie in een provinciale bibliotheek
te beheren. Zou werk van en documenta
tie over een bekende schrijver niet beter
centraal bewaard kunnen worden in het
Letterkundig Museum? In het 'Woord
vooraf bij deze uitgave denkt men er
anders over: 'Met de aanschaf van de
collectie P.C. Boutens geeft de Zeeuwse
Bibliotheek de inwoners van Zeeland de
gelegenheid te voldoen aan hun behoef
ten aan informatie, educatie, cultuur en
wetenschappelijk onderzoek.' en 'Het
verwerven van de immateriële onschat
bare nalatenschap van de dichter P.C.
Boutens levert in hoge mate een bij
drage aan de doelstelling van cultuur
bezit en cultuurbehoud binnen Zeeland.'
Pretenties waar men vraagtekens bij
moet zetten.
Signalementen
In deze rubriek worden publica
ties gesignaleerd over Zeeland,
van Zeeuwen, en van werk dat in
Zeeland is verschenen. Uitgevers,
instellingen, verenigingen en
particulieren worden verzocht dit
soort uitgaven, al dan niet in de
handel, ter eventuele signalering
in deze rubriek te sturen naar:
J. van Geelen,
Kaai 89, 4351 AC Veere.
Zeeuws Tijdschrift 33