Gemeentelijk beleid
voor de 21ste eeuw getoetst
De Zeeuwse Meetlat
DICK VAN DER WOUW
Duurzame ontwikkeling is een begrip dat steeds bre
dere aandacht krijgt. De gedachte is dat we niet alleen
moeten werken aan een prettige wereld voor onszelf,
maar ook oog voor de toekomst moeten hebben zodat
die wereld prettig blijft voor onze kinderen en achter
kleinkinderen. Ook gemeenten dienen in hun beleids
ontwikkeling hiermee rekening te houden. Vaak hebben
zij nog teveel oog voor de waan van de dag. Er is een
Meetlat voor lokaal duurzaam beleid in Zeeland.
Zeeuwse gemeenten worden erin aan de tand gevoeld
over de mate waarin zij in hun beleid de voorwaarden
scheppen voor die mooie toekomst.
De eerste gedachte die mensen hebben bij 'duurzame
ontwikkeling' is vaak dat het alles te maken heeft met
milieu. Schonere lucht en water, gebruik maken van
windenergie, scheiden van afval en recycling enz. Duur
zame ontwikkeling omvat echter veel meer. Het omvat
alle ontwikkelingen die de kwaliteit van het leven verbe
teren ook voor de generaties na ons. En dan praatje
niet alleen over de draagkracht van ecosystemen. Dan
gaat het ook om sociale rechtvaardigheid en actieve
participatie van de bevolking. Met andere woorden:
werken aan het welzijn van burgers nu en in de toe
komst is werken aan duurzame ontwikkeling.
Daarom ook worden lokale overheden een belang
rijke rol toebedeeld als het gaat om het tot stand bren
gen van duurzame ontwikkeling. Zij staan immers het
dichtst bij de burger en zijn het best in staat om samen
met hun inwoners, particuliere organisaties en bedrijven
hier vorm en inhoud te geven. Dit is nog eens nadrukke
lijk aangegeven op de wereldconferentie voor milieu en
ontwikkeling, gehouden in Rio de Janeiro in 1992 en
kreeg als naam mee de 'lokale agenda 21' een agenda
voor de 21s,c eeuw. Een Lokale Agenda 21 bevat een
visie op hoe een duurzame gemeente eruit ziet. Zij
beschrijft de samenhang tussen verschillende beleids
terreinen en hoe die op hun eigen manier kunnen bij
dragen aan een duurzame gemeente. Het verband met
de rest van de wereld wordt duidelijk gelegd. Kenmerk
van een Lokale Agenda 21 is dat die tot stand komt in
nauwe samenspraak tussen gemeente en burgers en
bedrijven.
Zeeuws Platform Duurzame Ontwikkeling
In Zeeland heeft zich een organisatie gevormd die dit
gedachtegoed uit Rio wil uitdragen: het Zeeuws Plat
form Duurzame Ontwikkeling. Een platform waarin
milieuorganisaties, vakbonden, kerkelijke organisaties
en organisaties op het terrein van ontwikkelingssamen
werking zijn verenigd. Een belangrijke doelstelling van
het Platform is om Zeeuwse gemeenten te stimuleren
en te prikkelen een beleid te voeren dat duurzaam
genoemd kan worden. Ad Phernambuque, coördinator
van het Platform: 'We willen een proces stimuleren
waarin lokale gemeenschappen - burgers, overheid,
organisaties en bedrijfsleven - gezamenlijk lijnen voor
de toekomst uitzetten. Dat is erg ambitieus. Misschien
wel te ambitieus voor veel Zeeuwse gemeenten, omdat
het voor hen vaak moeilijk is om gelijkwaardige overleg
partners te vinden'.
Daarom is het Platform in 1995 begonnen aan wat
ze noemen 'het meetlatproject'. Men zag namelijk dat
het idee van een Lokale Agenda 21 nog weinig ingang
had gevonden bij Zeeuwse gemeenten. Terwijl ze er
toch extra geld voor konden krijgen van het Ministerie
van VROM. De Provincie Zeeland leverde het geld voor
de ontwikkeling van dit project. De onderzoeksafdeling
van het toenmalige VMC Zeeland, dat nu is opgegaan in
SCOOP (Zeeuws Instituut voor Zorg, Welzijn en Cultuur)
werd gevraagd om die ontwikkeling handen en voeten
te geven. Inmiddels hebben drie publicaties het licht
gezien die landelijke belangstelling hebben getrokken.
De Nationale Commissie voor internationale samenwer
king en Duurzame Ontwikkeling (NCDO) heeft inmiddels
een meetinstrument voor duurzame ontwikkeling dat
sterk is geïnspireerd op de Zeeuwse meetlat op Internet
gezet (http://www.ncdo.nl/optiesla21.htm). Daarmee
kunnen lokale groepen het beleid van hun gemeente
toetsen op duurzaamheidsaspecten en vergelijken met
andere gemeenten. De website is nog volop in ontwik
keling.
Landelijk in de belangstelling
Ad Phernambuque: 'Het is vererend dat de Zeeuwse
meetlat landelijke aandacht krijgt, en dan ook vooral
vererend voor de ontwikkelaars ervan. Maar wat mij
altijd opvalt is dat het zo lang duurt voordat iets wat
Zeeuws Tijdschrift 13
