Spraakmakende Vrouwen in Zeeland
Marja de Lange-Nieuwenhuyse:
Schilderen is voor mij ademen, eten en drinkend
Fotografie Saks Heijmans
GERDIPREGER
Ze komt haar huis bijna niet meer uit. Vindt ze zonde
van haar tijd. Ze kan beter in haar atelier zitten en
werken. Er is nog zoveel te doen. Er borrelen nog zo
veel beelden uit haar binnenste naar boven, die bevrijd
willen worden door vorm en kleur. Dat is de essentie
van het leven van Marja de Lange N. uit Brouwers
haven. Even wezenlijk voor haar als ademen, eten en
drinken.
Schilderen en tekenen heeft ze al gedaan, zolang ze
een pen, potlood of kwast kon vasthouden. Vaak als
vervanging van woorden. Omdat het voor haar onmoge
lijk was haar diepste gevoelens in taal te uiten. Tekenen
werd ook een vorm van expressie, waarin ze haar scha
duwkant durfde laten zien. Haar jeugd tijdens de
Tweede Wereldoorlog heeft diepe sporen nagelaten in
haar leven. De zwart-wit tekeningen, die ze haar 'nacht
tekeningen' noemt, getuigen daarvan. Groteske,
beklemmende, bange beelden vanuit een nachtmerie-
achtige wereld. Ze durft er nu rustig naar te kijken.
'Als ik teken, zit er niets tussen mezelf en buiten me
zelf. Tekenen is een direkte handeling, gestuurd door
emotie', legt ze uit. Door te tekenen kan ik controle
krijgen over machten, krachten en processen die in mijn
onderbewustzijn leven. Maar die beelden hoeven niet
langer binnen in me te woekeren.
Als ik niet zou tekenen en schilderen, zou ik mis
schien ontploffen. Sinds een jaar of tien schilder ik in
mijn eigen stijl in heel uitbundige, primaire regenboog
kleuren. De laatste tijd komen daar wat aarde-tinten bij,
omdat ik voel dat ik tekenen en schilderen aan het
integreren ben. Uiteindelijk komen beide uit dezelfde
bron. In het tekenen heb ik vooral de 'nacht'-periode in
mijn leven verbeeld. Het schilderen is voor mij vooral
mijn eigen wereld scheppen in vorm en kleur, los van de
realiteit van iedere dag. Noem het maar een nieuwe
werkelijkheid, een verloren paradijs. Een verlangen
eigenlijk van ieder mens. Maar dag en nacht horen bij
elkaar, als eb en vloed. Heel de natuur zit zo in elkaar.
Die acceptatie geeft me rust van binnen. Daardoor kan
ik mezelf toestaan te zijn wie ik werkelijk ben.'
Natuurlijk
Toen Marja van haar ouders als cadeau een kistje met
olieverf kreeg veranderde haar leven. Er ging - letterlijk
- een nieuwe wereld voor haar open. 'Pure magie was
het, dat gebruiken van kleur. Keer op keer zette ik kleu
ren tegen elkaar, om met verwondering te zien hoe de
sfeer daardoor weer veranderde. Ikzelf had daarbij de
regie, ik kon bepalen, wat er ging gebeuren. Dat werkt
nog zo. Die verwondering is er nog steeds. Ik schilder
heel gevoelsmatig. De ene dag is de andere niet. Dat
vind je terug in mijn schilderijen. Kleuren vertegen
woordigen voor mij emoties.
Zo is blauw voor mij de kleur van de hoop, van de
hemel, het uitstijgen boven zorgen en angst die je zo
kunnen blokkeren. Bloemen - in hun schoonheid - ver
beelden voor mij hoe de wereld eruit zou kunnen zien.
Vlinders - getransformeerde rupsen - zie ik als symbool
van de ziel. Dit voorjaar zag ik bij ons in de tuin zomaar
een vlinder in een tulp vliegen.
Ik heb er met verwondering naar staan kijken. Dat
beeld inspireerde me en zo heb ik 'To be a blue butter
fly' geschilderd. Maar ook humor ontbreekt niet. Het is
toch heerlijk om glimlachend naar een schilderij te
kijken?
Mijn geschilderde vogels verbeelden niet alleen vrij
heid, maar ook kinderen. Weerloze, kwetsbare kinderen,
die gelukkig nog hun fantasie hebben als uitlaatklep.'
Zeeuws Tijdschrift 21
