De 5 vragen:
Wie (of wat), welk
gedachtengoed heeft u
in uw leven het meest
geïnspireerd?
'Mijn inspiratiebronnen zijn legio. De Psalmen en het Hooglied uit het Oude Testa
ment zijn gedurende een aantal jaren een inspiratiebron voor mijn leven en mijn schil
derijen geweest. Daaruit is het boek Leeftocht ontstaan, dat ik samen met Arnoud
Jobsen heb gemaakt.Ook een aantal Joodse wijzen inspireerde me zeer. Zoals Joshua
Henschel, die over de nauwe samenhang tussen kunst en religie zei: "De wortels van
de uiterste inzichten worden niet gevonden op het niveau van redenerend denken,
maar op het niveau van de verwondering en van de radicale verbazing, in de diepte
van ontzag en onze gevoeligheid voor het mysterie, in ons besef van het onuit
sprekelijke het is het niveau, waarop de dingen met de ziel gebeuren, waar de
unieke inzichten van kunst, religie en filosofie tot wording komen. Dichters, zoals
Judith Herzberg en Paul Celan, hebben me ook bijzonder geïnspireerd. De bundel 27
liefdesliedjes van Judith Herzberg is een aanzet geweest tot een reeks Hooglied-schilde
rijen. Dichter Paul Celan is mede-inspirator voor de thematentoonstelling Adem
scheppen, die vanaf begin september in Amersfoort wordt gehouden. Het celloconcert
van Bach, gespeeld door Yo Yo Ma, heeft me geïnspireerd tot het maken van het grote
schilderij Sarabande, dat in juni bij boerderij-galerie De Osseberg' in St. Laurens was
te zien. Maar de man, de Mensch', die als schilder de allermeeste indruk op me
maakte, vanaf het moment waarop ik een reproduktie van zijn werk zag, was wel Mare
Chagall.
Wie heeft de meeste
invloed op u gehad en
waarom?
'Wie het eerst bij me op komt, is mijn vader. Hij heeft me gewezen op de wonderen
van de natuur. Het samen met hem optrekken op ontdekkingstocht over de schorren
zal ik nooit vergeten. Hij had veel aandacht voor de kleine dingen: de kleur en de
vorm van een schelp of een bloem. Fluitjes maken van een riet of een takje van vlier.
Met hem vliegeren en fantaseren over wat we allemaal mogelijk zouden maken. Hij
heeft me geleerd het leven te leven. En oh ja... met losgemaakte vlechten in vliegende
vaart, achter op de motor door de polders rijden, mijn haar horizontaal achter me
aan!'
Waar bent u het meest
trots op in wat u heeft
bereikt?
'Ik ben nooit zo bewust bezig geweest iets te bereiken; ik ben geen carrièrevrouw.
'Zijn' is voor mij het belangrijkste. Ik ben blij met mijn man Rien, blij en trots op vijf
kinderen en kleinkinderen, blij met goeie vriendinnen en vrienden. Ik ben ook blij met
de mogelijkheid om te kunnen schilderen met al die prachtige kleuren, die zomaar
voorhanden zijn. Ons tuintje met de verscheidenheid aan planten en kleurige bloe
men, de tortelduiven in onze boom, de merels in de klimhortensia. Daar ben ik ook
blij mee.'
Wat zou u graag een
keertje overdoen?
'De opvoeding/begeleiding van onze kinderen zou ik graag overdoen, omdat het waar
schijnlijk beter had gekund. Tenminste... als ik had geweten wat ik nu weet. Met meer
zelfvertrouwen, makkelijker kunnen relativeren, minder vanuit allerlei angsten, een
minder zwaarwegend verantwoordelijkheidsgevoel. Ik werd geplaagd door teveel
verbeeldingskracht. Helaas zie je dat pas, als je de mogelijkheid krijgt om terug te
kijken. Dus als je ouder bent geworden. Mijn vroegste herinnering zou ik ook nog
eens graag overdoen. Ik was ongeveer driejaar, zat op mijn vaders schouders en hield
me stevig vast aan zijn dikke krullen. We zwierden op zo'n hoge zwarte herenfiets
over een lege Dorpsstraat, van de ene naar de andere kant van de weg. Verrukkelijk
gevaarlijk voelde dat.'
Wat is voor u de essen
tie van het leven?
'De mens worden, zoals ik ben bedoeld. Het leven léven met de mogelijkheden, die ik
heb meegekregen bij mijn geboorte en de ontwikkeling daarvan. Geestelijk in bewe
ging blijven. Openstaan voor wat me boeit en daar iets mee doen. Niet vastroesten in
dogma's, maar wel voor mezelf grenzen stellen. Vrijheid in gebondenheid dus. Ruimte
creëeren op alle gebied. Dat kan ik alleen zelf doen. Er naar streven Mensch' te zijn,
voor en met anderen, in wederkerigheid. Een stukje van mijn leven alleen voor mezelf
reserveren om het in te vullen, zoals ik dat beleef en zoals dat bij mij past. Verbeeldin
gen schilderen in alle kleuren van de regenboog. Een beetje vliegen...'
22 Zeeuws Tijdschrift
