bouwafval. Zo kunnen de rolstoelers onder de bewoners
ook tuinieren. Aan de andere kant van de kas staan de
bloemen in kleurige rijen te pronken. 'Ik heb het liever
wat wilder door elkaar, maar op deze manier kunnen
ook de bewoners die niet zo goed zien, meewerken.
'Langs de kas is er een border ingezaaid 'voor kenners';
alleen zij mogen bier onkruid wieden. 'Anderen zien
niet wat vuil is en wat bloem.'
Braaf
Tuinieren met verstandelijk gehandicapten vraagt om
speciale aandacht. Zo mag er niet gespoten worden,
want de deelnemers kunnen wel eens een plant zomaar
opeten. En je moet heel precies zijn in je aanwijzingen.
André had eens opdracht gegeven potplanten in de
grond te stoppen. Toen hij ging kijken, was de opdracht
keurig uitgevoerd: de plantjes stonden in rechte lijnen
in de grond. De deelnemers hadden alleen de potjes
niet van de plantjes afgehaald. En dat had hij ook niet
gezegd. Een andere deelnemer was vuil aan het wieden
bij de composthoop. 'En dan de bocht om', had André
gezegd. Maar hij verzuimde te melden tot waar de man
door mocht gaan. Toen André ging kijken, was een hele
border bloemen al uitgerukt. 'Ze zijn zo braaf, zegt de
beheerder met iets van vertedering in zijn stem, Ze
doen hun hele leven alleen wat hen gezegd wordt. Daar
moetje rekening mee houden.'
Hoge l<waliteit
De tuin is ecologisch verantwoord ingericht. Er is een
waterbak voor het hemelwater met een inhoud van
veertigduizend liter en er is een composthoop. De pot
jes die gebruikt worden voor de tuin en de kas, worden
weer gerecycled. In de winter, de korte periode dat er
minder te doen is in de tuin, halen de deelnemers uit
het achter de tuin gelegen bosperceel boomstronken,
die ze dan schoonmaken en uithollen, zodat ze een
grotje overhouden voor een beeldje of iets dergelijks.
Het liefst zou André ook nog nestkasten maken: voor
elke deelnemer een. Hij heeft al een plaats gereser
veerd, maar het ontbreekt hem nog aan een werkbank.
Bij de tuin hoort ook een winkel waar de zelf
gekweekte producten naast planten uit de veiling ver
kocht worden. André: 'We streven steeds naar een hoge
kwaliteit. We hebben in de winkel vaak bijzondere plan
ten als scharlei en andere heemkundige soorten. De
veilingplanten zorgen voor een constante kwaliteit en
een breder aanbod.' De winkel wordt bemand door de
bewoners. In de ruimte van de winkel huist ook de
Wereldwinkel Hulst, zodat mensen niet alleen in de
winkel terecht kunnen voor bloemen en planten, maar
ook voor koffie, wijn, speelgoed of een sieraad.
Het graf van tante Lucy
De 35 mensen die elke week in de tuin werken, verzor
gen periodiek ook sommige tuinen bij verschillende
paviljoens van De Sterre. En een moestuin zou moeten
voorzien in een gedeelte van de voedergewassen voor
de kinderboerderij. Zo maken de deelnemers de cirkel
van plant naar dier mee. 'We zaaien bijvoorbeeld maïs
en de maïs gaat vervolgens naar de kip. De kip legt een
ei en de deelnemer neemt een doos eieren mee naar
huis.'
Wat is de meerwaarde voor de deelnemers? 'Ze zijn
lekker bezig. Langzamerhand krijgen de deelnemers
ook steeds meer zicht op de seizoenen. Als de
chrysanten bloeien, weet een medewerkster: 'Oh ja, die
leggen we op het graf van tante Lucy'. Zo hebben ze
hun eigen manier van onthouden en verbanden leggen.
Als ik er niet ben, is de kas dicht. Dan zijn de deelne
mers oprecht boos. Continuïteit door vervanging van
mij bij ziekte en verlof zou niet slecht zijn.'
Trots
'Vijfendertig mensen per week in de kas lijkt misschien
niet veel, maar het zijn mensen met een verscheiden
heid aan handicaps en niveaus. Er zitten enorme lie
verds tussen, maar ook etterbakjes. Daar moetje alle
maal passend werk voor vinden. Er is bijvoorbeeld een
spastische vrouw en die vindt niet leukers dan een
stekje in een met aarde gevuld potje stoppen. Uitste
kend. Een ander doet niets liever dan de potjes vol met
aarde stoppen. En dan doet ze er maar tien per dag: dat
geeft niet. Het lastige is alleen dat gehandicapten soms
sneller verouderen dan normaal. Vaardigheden nemen
af. Dan moetje heel subtiel andere bezigheden zoeken
die in de plaats komen voor datgene wat ze niet meer
kunnen. Zij hebben ook hun trots. Het kost enorm veel
energie, maar je krijgt er ook veel voor terug.' In de
loop der jaren is het perspectief verschoven: 'Eerst was
de tuin voor mij een activiteit met verstandelijk gehan
dicapten, nu doe ik met gehandicapten een tuin-
activiteit zo goed mogelijk. Ik geniet van mijn werk. Ik
sta er achter, ik doe mijn best. En ik ben er trots op
ook!'
Jacqueline d'Hert. Foto: A. IJsebaert.
Zeeuws Tijdschrift 7
