Tussen droom en daad
ALI PANKOW
PETER VAN HOUTE
Op de omslag van de provinciale cultuurnota Boven het
Maaiveld prijken de vogelhuisjes op poten van Guust
Romijn. Het was zijn interpretatie van het thema 'vogel
verschrikkers' in de beeldende kunstroute van het festi
val Zonnemaire Buitengewoon in 1996. Ze reiken inder
daad hoog boven het maaiveld. Maar bij de kunst
route dit jaar met als thema 'picknick van aardappel tot
zee', dook Guust Romijn plots ónder het maaiveld. Hij
groef vier diepe gaten in de grond. Mensen konden erin
plaatsnemen en ervaren 'hoe de wereld er door de ogen
van een veldmuis' uitziet. Daaruit blijkt maar weer dat
kunst zich boven, maar evengoed onder het maaiveld
kan manifesteren, en óók: dat cultuurbeleid weieens
achter de praktijk aanhobbelt
De Provincie Zeeland erkent dat zelf ook. In de inleiding
van haar cultuurnota voor de jaren 1998-2000 schrijft
ze: 'Kunsten cultuuruitingen komen vaak tot stand buiten
het beleid. Kunst- en cultuurbeleid is kaders scheppen, waar
binnen kunst en cultuur zo optimaal mogelijk tot hun recht
kunnen komen.
Gedeputeerde Gert de Kok zegt cultuur belangrijk te
vinden. Hij heeft het over 'het wezenskenmerk' van de
menselijke samenleving. 'Cultuurgeeft uiting aan normen
en waarden en weerspiegelt de ontwikkelingen in de samenle
ving. Voedingsbodem voor reflectie en bezinning, die uitno
digt tot dialoog. Cultuur biedt ook mogelijkheden om van
schoonheid te genieten. Cultuur is de onmisbare schakel voor
de totstandkoming van een aantrekkelijk en Icwalitatief hoog
waardig leefklimaat.
Gezwollen taal, die uit de vette klei van het maai
veld omhoog is getrokken. Maar hoe geeft de Provincie
er blijk van die onmisbare schakel voor het leefklimaat
in stand te willen houden?
Ook dat staat uitgebreid verwoord in de cultuur
nota. De Provincie wil bevorderen, dat zoveel mogelijk
mensen de kunst gaan beleven. Om dat mogelijk te
maken, moeten drempels worden weggenomen en daar
is weer veel energie en geld voor nodig. Zeker in Zee
land. We leven hier immers in een plattelandsgebied
zonder echt grote centrumsteden. Het inwonertal is
laag en dus is er een kleiner draagvlak voor kunst dan
bijvoorbeeld in de Randstad. Zeeland heeft geen eigen
professionele muziek- en theatergezelschappen, geen
universiteit en geen hogere kunstvakopleidingen. Zee
land mist juist dit soort zaken waar een stimulerende
werking vanuit kan gaan.
Spreiding en participatie?
De Provincie moet er dus zelf veel voor doen om kunst
en cultuur onder de mensen te brengen. Maar, ze zegt
dat niet alleen te kunnen. De gemeenten moeten er ook
flink aan meehelpen, dat meer Zeeuwen met kunst en
cultuur in aanraking komen. Toverwoorden daarvoor
zijn 'cultuurspreiding' en 'cultuurparticipatie'. Met die
spreiding wordt het verlagen van de drempels bedoeld
en met 'cultuureducatie' geeft de Provincie aan, dat de
mensen er ook iets van moeten opsteken. Podium
kunsten nemen een belangrijke plaats in het totale
cultuurbeleid in. Ook hierin bakent de Provincie de
taken duidelijk af. De gemeenten moeten ervoor zorgen
dat er schouwburgen zijn en dat er elk seizoen een
regulier podiumaanbod komt. De Provincie zorgt dan
wel voor het mogelijk maken van activiteiten van pro
vinciaal belang en voor spreiding van het aanbod. Con
creet wil dat zeggen dat de Provincie niet mee betaalt
aan de bouw of verbouwing van theaters, maar wel geld
beschikbaar heeft voor bijvoorbeeld risicovol aanbod.
Risicovol? Vooral voormalig directeur van het Zuidland-
theater in Terneuzen Yolanda Mergler verweet de Pro
vincie onduidelijkheid. Wat is dat dan wel risicovol
podiumaanbod? De cultuurnota geeft er overigens een
vrij heldere omschrijving van: 'Activiteiten/evenementen die
door hun aanpak, schaal, karakter of prijs als een bijzondere
aanvulling kunnen worden gezien op de reguliere program
mering in de grote theaters.Een stimulans dus voor de
schouwburgdirecteuren te blijven balanceren op het
wankel evenwicht tussen zakelijke management en
artistieke uitdaging.
Bezoekersaantallen en budget
Jan Knopper, directeur van de Vereniging van Schouw
burg en Concertgebouwdirecties zegt het klip en klaar
in het kunstmagazine van De Volkskrant: Subsidie is er
voor kunst en cultuur in de engere zin, voor die dingen die de
kwaliteit van de samenleving bevorderen.
'Wat is uw legitimering voor subsidie als u de Chippendales
en André Rieu op het podium zet?' zou hij de theater
directies willen vragen.
Gerard Peijs, directeur van de Zeeuwse Theater-
stichting, is het grotendeels met hem eens.
Zelf toont Peijs zich echter behoorlijk murw bij de start
van het nieuwe theaterseizoen. Wat doet de politiek
hem aan met een cultuurwethouder als Tsjeu Strous in
Middelburg, vraagt hij zich vertwijfeld af. Als hij aan de
hand van bezoekersaantallen moet bewijzen dat er in
Zeeuws Tijdschrift 5
