Anno 1640. Hendrik Casimir van
Nassau sneuvelt voor Hulst
Historische olieverfschetsen van Zeeland III
PAUL STOCKMAN
In jaargang 47 (1997) van dit tijdschrift werden in de
reeks 'Historische olieverfschetsen van Zeeland' de
schilderijen 'Anno 1645. De inneming van Hulst' door
Barend Wijnveldjr. en 'Anno 1644. Frederik Hendrik
spreekt zijn door het water getroffen manschappen bij
Sas van Gent moed in' door Antonie Frederik Zürcher
besproken. Deze keer valt de eer te beurt aan Karei
Frederik Bombled met het schilderij 'Anno 1640.
Hendrik Casimir van Nassau sneuvelt voor Hulst'. Deze
olieverfschets is de derde en tevens laatste uit de histo
rische galerij die betrekking heeft op Oost-Zeeuws-
Vlaanderen. In volgende afleveringen zal aandacht be
steed worden aan West-Zeeuws-Vlaanderen met de
schilderijen 'Anno 1666. De slag in de Wielingen' en
'Anno 1672. De heldhaftige verdediging van Aarden-
burg'. Met de bespreking van de schilderijen 'Anno
1468. De kloekheid van Karei de Stoute te Middelburg'
en 'Anno 1809. De tocht van Cort Heijligers naar Bath'
Hendrik Casimir van Nassau (1612 -1640), stadhouder van
Friesland, Groningen en Drenthe van 1632 tot 1640. On
voltooide kopergravure door Willem Jacobsz. Delff, 43x30
cm. (Rijks Prentenkabinet Amsterdam.)
worden achtereenvolgens Walcheren en Zuid-Beveland
in beeld gebracht.
De Amsterdamse kunstliefhebber Jacob de Vos
(1803-1878) verleende aan een dertigtal kunstenaars
opdracht schilderijen voor een persoonlijke verzameling
te vervaardigen. De onderwerpen voor de galerij beston
den uit heroïsche gebeurtenissen uit de vaderlandse
geschiedenis. De Vos maakte in samenwerking met
Jacob van Lennep voor elk schilderij een beschrijving om
in eerste instantie historische informatie te verschaffen
aan de voor de galerij aangezochte kunstenaars. Toen
de 253 olieverfschetsen tellende collectie eenmaal in
een tuinpaviljoen van De Vos zijn woning aan de Heren
gracht 130 te Amsterdam stond opgesteld, werden de
beschrijvingen in een roodlederen band gezet die door
de bezoekers geraadpleegd kon worden. Jacob de Vos
noemde zijn verzameling 'Muzeum Vaderlandse Geschie
denis'.
De olieverfschets 'Anno 1640. Hendrik Casimir van
Nassau sneuvelt voor Hulst' is van de hand van Karei
Frederik Bombled (1 maart 1822 -4 januari 1902).
Bombled was leerling van C. Ouboter van der Grient, C.
Kruseman en W.H. Schmidt. Van 1839 tot 1843 kreeg hij
les op de Akademie voor Beeldende Kunsten te Den
Haag. Tussen 1845 en 1847 (het jaar van de'Groote
Prijs'; zie aflevering I van deze reeks in jaargang 1997/1
pag. 29.) was hij werkzaam in Delft. In 1854 vertrok
Bombled naar Frankrijk en verbleef er afwisselend te
Parijs, Chantilly en St. Firmin. Hij schilderde overwegend
landschappen, meestal met paarden. Ook maakte hij
etsen, litho's en tekeningen. In de jaren 1870-1871 ex
poseerde hij te Amsterdam en Parijs met voorstellingen
uit de Frans-Duitse oorlog.
De begeleidende tekst van de olieverfschets luidt als
volgt: 'Omdat Frederik Hendrik Hulst wilde aanvallen,
gaf hij Hauterive opdracht om eerst de schansen Moer
vaart en Nassau onder Hulst te heroveren. Hauterive
verzuimde bij de inneming van de schans Nassau echter
om zich van een veilige redoute te verzekeren. Graaf
Hendrik Casimir die uitgezonden werd om deze onacht
zaamheid te herstellen, werd door een vijandelijke
bende in de rug aangevallen en in de linkerzij gescho
ten. Hij stortte van zijn paard en bleef bijna een half uur
in het strijdgewoel voor dood liggen. Hendrik Casimir
werd ten slotte naar een veilige schans gevoerd, waar hij
acht dagen later overleed. Zelfs de vijand betreurde zijn
dood'. Het commentaar vermeldt verder: 'Een redoute is
een vooruitgeschoven versterking. Het betrof hier 't
Kwaadpeerdsgat'.
Zeeuws Tijdschrift 21
