Anno 1640. Hendrik Casimir van Nassau sneuvelt voor Hulst. Karei Frederlk Bombled (Amsterdam 1822 - Chantilly 1902)
Olieverf op doek, 40 x 55 cm. Foto: Amsterdams Historisch Museum. Inventarisnummer A 4867.
Historische achtergrond
Door de inundaties van 1584-86 werd een brede
stroomgeul gevormd die het huidige Oost-Zeeuws-
Vlaanderen in twee delen splitste: het Land van Huist en
het Land van Axel. In 1586 veroverde Prins Maurits het
Land van Axel voor de Staatsen, waarna dit verder werd
versterkt. Aan Spaanse zijde was men bevreesd voor
Staatse strooptochten vanuit het Land van Axel. Om zich
hiertegen te beschermen begonnen de Spanjaarden in
1634 met het aanleggen van een linie van communica
tie. De linie was eigenlijk meer een versterkte zeedijk.
Bij de aanleg ervan werden zoveel mogelijk reeds be
staande forten in het tracé opgenomen. Op strategisch
belangrijke plaatsen, zoals gemakkelijk doorwaadbare
kreken, ingangen van diepe stroomgeulen, bij eb
droogvallende gronden en plaatsen waar dijken bij
elkaar kwamen, werden forten en redouten aangelegd.
Tussen Philippine, Sas van Gent en Hulst ontstond op
die manier een aaneengesloten verdedigingslinie.
In 1635 werd tussen de Republiek der Zeven Provin
ciën en Frankrijk een geheim verdrag gesloten ter vero
vering en verdeling van de Zuidelijke Spaanse Nederlan
den. Het verdrag was ontstaan uit gemeenschappelijke
vijandschap jegens Spanje. In het kader van dit geheim
verbond van 1635 moeten de verschillende achtereen
volgende krijgsverrichtingen, die tussen 1638 en 1645
onder het opperbevel van Frederik Hendrik op de linker
Scheldeoever plaats vonden, dan ook gezien worden.
De uiteindelijke verovering van Sas van Gent in 1644,
gevolgd door die van Hulst in 1645, was hiervan de
afsluiting; er was echter wel het een en ander aan
voorafgegaan.
In 1637 mislukte een verrassingsaanval op Hulst. De
Staatsen waren in alle stilte in de contrescarp (buiten-
grachtboord) van de buitenste omgrachting geraakt en
druk bezig met het maken van een brug over de vesting
gracht toen zij ontdekt werden. Bang voor een Spaanse
uitval vluchtten de Staatsen ijlings terug naar hun sche
pen die bij fort St.-Anna in de Polder van Namen voor
anker lagen.
Het jaar daarop werd het Staatse leger, in een po
ging Antwerpen te veroveren, op de slikken voor Kallo
door de Spanjaarden bloedig verslagen.
Frederik Hendrik hield in de nazomer van 1639 een
veldtocht vanuit Philippine tot in Rheinberg (Duitsland)
met als doel Gelder op de Spanjaarden te veroveren. Op
4 augustus 1639 zette de legerstoet zich te Philippine in
beweging. Na tien dagen werd op 14 augustus
Rheinberg bereikt. Omdat de Spanjaarden intussen
Gelder versterkt hadden, besloot Frederik Hendrik niet
aan te vallen en terug te keren naar Hulster Ambacht
om daar de strijd te hervatten. Op 8 september 1639
landden de Staatsen bij fort St.-Anna in de Polder van
Zeeuws Tijdschrift 23
