Fort St.-Anna bij Absdale.
Vanaf fort Nassau liep een dijk rich
ting Absdale en vandaar verder naar
fort Ferdinandus. Het fort, in de vorm
van een redoute, is over de in 1634
aangelegde zeedijk heengebouwd.
Aan de zijde van het Hellegat staat
een uitkijktoren, de landzijde van het
fort wordt beschermd door een ach
ter de zeedijk liggende diepe kreek.
Het geheel is omringd door een dub
bele rij palissaden. Ten gevolge van
de inundaties van 1672/73 is fort St.-
Anna door sterke stroming verloren
gegaan. Ook de dijk die van fort
Nassau richting fort Ferdinandus liep,
is in die periode grotendeels verdwe
nen. Detail van de 'Perfecte Caarte
van de Belegering en Verovering der
Stadt Hulst' door A. Santvoort. (Uni
versiteitsbibliotheek Leiden, Collectie
Bodel-Nijenhuis nr. P39/N22.)
misluckten aenslag, wierd boven al oock gereeckent,
dat meergedagte sijn Excellentie den sevenden dag naer
sijn ontfangen wonde quam t'overlyden, werdende by
yder een om sijn uytmuntend beleyt en dapperheyt
hooghlijck beklaegt'fpag. 292).
De veilige redoute waarvan Hauterive zich ver
zuimde te verzekeren was volgens De Vos en Van
Lennep 't Kwaadpeerdsgat' (Kapersgat in de volksmond;
gelegen aan de Oud Ferdinanusdijk, halverwege tussen
Absdale en Heikant). Het Kapersgat was oorspronkelijk
een zijtak, kreekrestant, van het in 1584/85 onstane
Hellegat. Het wiel (spoelgat) is een restant van de
moedwillige dijkdoorsteking van de Ferdinanduspolder
door de Staatsen in mei 1673 om zich te weren tegen
de Fransen die onder Lodewijk XIV ons land vanuit het
zuiden binnenvielen. Op 18 juli 1745 werd met het
zelfde doel de dijk hier nogmaals doorgestoken. Bij het
Kapersgat heeft voor zover bekend wel een redoute
gelegen. De 'veilige redoute waarvan Hauterive zich
(volgens De Vos en Van Lennep) verzuimde te verzeke
ren' was waarschijnlijk niet de redoute bij het Kapersgat
maar de tussen fort Nassau en fort St.-Anna gelegen
Berchemsredoute, die op sommige contemporaine
kaarten is afgebeeld, maar overigens in geen enkele
geschreven bron wordt vernoemd. Wordt vervolgd!
Bronnen:
Adriaanse J., Gedenkboek der Hulstersche stede 7 780-
1930, Amsterdam 1930.
Brand, P.J., De geschiedenis van Hulst, Hulst 1972.
Carasso, D., Helden van het vaderland. Onze geschiede
nis in 19de-eewse taferelen verbeeld, Amsterdam 1991.
Commelijn, I., Frederik Hendrik van Nassau, Prins van
Oranje, Zijn Leven en Bedrijf, Amsterdam 1651.
Kramer F.J.C. Prof. dr. e.a., 'Je maintiendrai' deel 1, Leiden
1905.
Lansberghe van J., Beschryvinge van de Stadt Hulst,
's Gravenhage 1687.
Prinsen A. en Stockman P., 'De Tuyn ghesloten'. Het beleg
van Hulst anno 1645, Hulst 1993.
Scheen, P.A., Lexicon Nederlandse beeldende kunste
naars 1750-1950.
Stockman P. en Everaers P.Frontier Steden en Sterckten'.
Vestingwerken in Oost-Vlaanderen en Oost-Zeeuws-Vlaan-
deren 1584-1839, Hulst 1997.
Visscherum, Nicolaum I ET Zachariam Floman, Kaart
'Zelandiae Comitatus novissima Tabula delineata', Amster
dam 1655.
Met dank aan P. Everaers te Terhole voor de correctie.
26 Zeeuws Tijdschrift
