eater op het Tamil-platteland
Gesprek met Hanne de Bruin
aan de universiteit van Caen een Kathakali-voorstelling
gezien, klassiek theater uit de deelstaat Kerala. En nu zag
ze in een onooglijk dorpje in Tamil Nadu Kattaikuttu
volkstheater in het echt. De hele nacht ging het schouw
spel door, met scènes vol heroïek en humor, ingebed in
de lokale dorpscultuur. Dat kwam door de figuur van de
kattiyakkaran: clown, herald, manusje-van-alles en op het
toneel de praatgrage verbinding tussen de werelden van
goden en aardse stervelingen.
Terwijl Hanne en haar gezelschap - een vrouw reist in
India niet alleen, zeker niet 's nachts - op in allerijl aange
rukte jutezakken plaatsnemen, gaat de voorstelling verder.
Er zijn vijftien mannelijke acteurs, die ook vrouwenrollen
voor hun rekening nemen. Achter op het toneel spelen
drie muzikanten harmonium, slagwerk en een soort hobo.
Telkens wanneer een nieuw personage opkomt, houden
twee assistenten een wit doek omhoog. Erachter bezingt
de acteur zijn lievelingsgod en verzoekt om bijstand. Bij
de eerste dans gaat hij nog schuil en zijn alleen voeten
zichtbaar - een koord met belletjes om de enkel zet de be
wegingen kracht bij. Plotseling trekt de speler het doek
omlaag en laat zich een tel zien. In een tweede lied be
zingt hij zichzelf, waarna koning Duryodhana tevoorschijn
treedt, rijkste der rijken en heerser over 56 landen.
Draupadi komt op, heldin van de Mahabharata en
overal in de streek dorpsgodin. Haar eerbaarheid wordt
belaagd door een woeste demon, gehuld in een glinste
rend kostuum afgezet met gouddraad. Felrode make-up,
rollende ogen en een uitgestoken tong verraden tomeloze
agressie. Pas tegen het ochtendgloren is het einde van de
voorstelling. De vrouwen zetten zich aan hun dagelijkse
arbeid, de mannen praten wat na, de acteurs schminken
zich af en hangen hun met zweet doordrenkte kostuums
te drogen. Er is slechts tijd voor een bescheiden dutje,
binnen enkele uren beginnen de voorbereidingen voor
het vervolg om tien uur 's avonds.
Kattaikkuttu is totaaltheater dat bij de eerste kennismaking
doet denken aan commedia dell'arte. In de Zuidindiase
deelstaat Tamil Nadu wordt het in de maanden april tot
29 Zeeuws Tijdschrift 1/99
