De berenning van Aardenburg in
1672.
Collectie Gemeente Sluis-
Aardenburg.
Omdat het gebied rondom Hulst geïnundeerd was
en ook het Land van Axel door een natuurlijke grens van
water beschermd werd, richtten de Fransen hun aandacht
(on-danks ook daar gestelde inundaties) in eerste instan
tie op het westen van Staats-Vlaanderen. Op 25 juni 1672
werden twee Franse aanvallen op Aardenburg afgeslagen
door een handvol Staatse soldaten, aangevuld met man
nen van de burgerwacht. In Staats-Vlaanderen was de
Franse drei-ging afgewend. Ook kwam er buitenlandse
hulp opdagen van Oostenrijk, Brandenburg en zelfs
Spanje(l) in de strijd tegen Frankrijk. In Hulst werd tijde
lijk zelfs een detache-ment Spaanse troepen ingekwar
tierd om te helpen met de verdediging wanneer de
Fransen zouden aanvallen. In fe-bruari 1674 werd de
Vrede van Westminster met Engeland gesloten; in april
van hetzelfde jaar de vrede met Munster en in mei met
Keulen. Pas in 1678 werd met Frankrijk de Vrede van
Nijmegen gesloten waarbij werd bedongen dat geen
enkel stuk grondgebied van de Republiek aan Frankrijk
zou worden afgestaan.
De berenning van Aardenburg in 1672
In 1604 werd Sluis veroverd door Prins Maurits. Ook het
gehele land van Cadzand, Aardenburg, Oostburg, IJzen-
dijke en Biervliet werden Staats. In Aardenburg werd
begonnen met een verkleining van de vestingwerken om
de stad met een klein garnizoen beter verdedigbaar te
maken. De 'nieuwe' vesting bestond in totaal uit vijf
bolwerken. De Oost- en de Noordpoort waren komen te
vervallen. Voor de overgebleven geheel of gedeeltelijk ver
nielde stadspoorten werden ravelijnen aangelegd. In
Aardenburg werd een permanente bezetting gelegerd.
In 1667 werd Joan Cau kommandant van de in Aarden
burg gelegerde compagnieën. Door zijn toedoen ontstond
er een slechte verhouding tussen de soldaten van het gar
nizoen en de burgerij. Op 16 april 1672 gaven de Staten
van Zeeland bevel aan zes van de zeven te Aardenburg
gelegerde compagnieën weg te trekken naar Sluis. De
enig overgebleven compagnie trok onder leiding van Joan
Cau naar de nabij Aardenburg gelegen Elderschans. Om
te beletten dat de vijand (de Franse druk werd inmiddels
reeds voelbaar) zich in Aardenburg zou kunnen verschan
sen bij een aanval op de vesting Sluis besloten de Hoog
Mogenden te Middelburg om de stad te ontmantelen en
te vernietigen en alles wat bruikbaar was over te brengen
naar Sluis. Na protest vanuit Aardenburg tegen dit geno
men besluit gaven de Staten van Zeeland op 21 april de
toezegging het slechten van de wallen voorlopig uit te
stellen.
Op 24 juni 1672, kort voor de Franse aanval, reisde
Cau uit Aardenburg af en werd van hem taal nog teken
vernomen. Na ziijn vertrek nam burgemeester Anthony
Peurssens de taak van de verdediging van de stad op
zich. Hij slaagde erin te motiveren om te strijden. Vaan
drig Elias Beeckman kreeg het bevel over de 'troepen'.
De bezetting bestond uit dertig garnizoenssoldaten,
veertig soldaten uit het nabij gelegen Retranchement en
de uit circa honderdveertig man bestaande Burgerwacht.
16 Zeeuws Tijdschrift 2/99
