de jaren zeventig. Die heet dan ook: Een vegetarische ham
burger graag, zonder vlees.
Begin jaren tachtig heerste alom het verschrikkelijke
vims der 'politieke-correctheid' en Gramschap wilde zich
daar niet door laten aansteken. Toch was het blad beslist
meer dan een op rellen belust periodiek. Zo was een
historische bijlage over de Oekraïense boeren-anarchist
Nestor Malchno zeer geliefd bij boekantiquariaten. Deze
bijlage, Mijn bezoek aan het Kremlin, behandelt een voet
noot in de geschiedenis van de Russische Revolutie,
namelijk de gesprekken die Malchno voerde met Lenin
en CPSU-partijsecretaris Sverdlov. In het licht van de
bloedige sovjetgeschiedenis zijn deze gesprekken natuur
lijk nauwelijks van belang. Maar Makhno's ideeën over
een 'volksoorlog vanaf het platteland' waren in feite wel
een blauwdruk voor de revolutie in China en voor vele
marxistisch-leninistisch geïnspireerde revoluties in
Derde-Wereldlanden. Vooral Trotski had goed geluisterd
naar de ideeën van deze 'ongeletterde boer'.
Toen Emma Goldman en Alexander Berkman Lenin
in 1920 bezochten om de zaak van anarchisten in Rus
sische gevangenissen te bepleiten antwoordde Lenin:
'Anarchisten? Onzin. We hebben bandieten in de gevan
genis, en makhnovieten, maar geen ideologische anar
chisten.' Gramschap toonde zich vooral alert op dit soort
onverwachte dwarsverbanden in de geschiedenis.
'DrugspaddestoeT
Maar het kon nog radicaler. In een tijd dat woorden als
smartshop en paddo's nog moesten worden uitgevonden,
raakte het blad in conflict met justitie omdat het zakjes
gedroogde Zeeuwse kaalkopjes had meegestuurd aan de
abonnees. De hele oplage van Gramschap nr. 14 werd in
beslag genomen. In een volgend nummer staat het
'Bewijs van ontvangst inzake art. 116, WvS' triomfantelijk
tussen allerlei knipsels over de 'dmgspaddestoel'. Het in
aandoenlijk handschrift opgetekende proces-verbaal heeft
een hoog Bromsnor-gehalte doordat de verbalisant de
'dmgspaddestoel' zo probeert te omschrijven dat de offi
cier van justitie er ook iets mee kan. De diender priegelt:
'226 geschriften, Gramschap genaamd'. En: 'Kleine pad-
destoeltjes, cq. brokjes hiervan en/of kleine hoeveelheid
kaalkoppen.' In combinatie met de krantenknipsels
wordt dit PV onderdeel van een collage, een kunstwerk in
de beste dada-tradities. Geen woord van verontwaardiging
of protest, gewoon wat knippen, plakken en schuiven.
Kunst als statement.
Het typeert meteen de tamelijk unieke positie die
Gramschap innam binnen de toch vaak starre, humorloze
wereld van de anarcho-theoretici. Gramschap was altijd
confronterend, het stelde het anarchisme van de daad
boven de tentenkamptheorieën van de anarchisten-mee
tings in Appelscha. Terwijl de rechtbank in Middelburg
nog puzzelde over het feit dat op Zeeuwse weiden hallu-
cinogene paddestoelen groeiden (tot op heden zijn die
niet in de opiumwet opgenomen; vandaar die smartshops
was de redactie alweer bezig met een heroïnebijlage. Met
provocerend op de omslag een reclameplaatje van de firma
Bayer uit het begin van deze eeuw: Heroin - the sedative
for coughs (Heroine, verzachtend bij hoest). Zomaar
opgeduikeld in een exemplaar van het Amerikaanse art-
22 Zeeuws Tijdschrift 2/99
