Johanna Kruit, afgebeeld op de
achterflap van haar dichtbundel
Landgrens (Bergen op Zoom,
Uitgeverij Wel 1982).
hier, eerlijk gezegd. Of in Zoutelande. Al is dit óók niet meer wat het geweest is.
Maar goed, als het enigszins mogelijk is gaan we naar Westlcapelle, en u vertelt
me er dan alles van wat ik nog niet weet, goed? Misschien ga ik het dan met heel
andere ogen zien.
U hebt veel boeken geschreven. Een paar ervan ken ik, maar lang niet alles.
De Grote Mythe vond ik erg boeiend. Vooral het laatste hoofdstuk waarin u stelt
dat wat belangrijk is, niet ver hoeft te zijn, niet 'gestudeerd' hoeft te zijn, integen
deel. De wijsheid die bijvoorbeeld overkomt uit wat Tiene en Miene, die twee
eenvoudige Westkappelse vrouwen zeggen, doet me denken aan Zen. Het is zo
rechtstreeks, zo helemaal zonder franje. Wij mensen zoeken de inhoud van de
dingen soms veel te ver. We moeten er meer van uitgaan dat alles is zoals het is,
en dan liefst zonder vragen te stellen.
Ik heb een tijdje op yoga gezeten, en de inhoud van de filosofie die daarach
ter zit, spreekt me erg aan. Het is eigenlijk heel eenvoudig: je moet je volledig
ontspannen, zonder angst. En daarna proberen om je geest helemaal leeg te
maken. Wat er dan inkomt is hetgene wat belangrijk is op het moment, en je
staat er versteld van wat dat zijn kan; een golf, een wolk, een vogel, of zomaar
een kleur. Voor veel mensen zal dit teleurstellend zijn. Maar dat neemt niet weg
dat wat belangrijk is vaak veel dichter bij en veel tastbaarder is dan wij soms den
ken. Ik geloof dat de meeste mensen ervan uitgaan dat wat belangrijk is, met
geld of studie te maken heeft. En vooral ook: niet wat zijzèlf vinden is belangrijk,
maar wat anderen vinden, en daar leven ze dan naar! Volgens mijn bescheiden
mening is dat onzin. Maar hoe kun je daar een ander van overtuigen?
Het is niet het spiegelbeeld, maar de spiegel die bepaalt wat waar en niet
waar is. Wat belangrijk en onbelangrijk is. Als er geen spiegel is houdt alles op te
bestaan. Pas wanneer twee beelden samenvallen is er een waarheid. Vraag me
niet dit allemaal uit te leggen, ik zou het niet kunnen. Maar ik voel dat het waar
is.
Het is vaak erg moeilijk om aan je eigen spiegelbeeld voorbij te gaan.
Iedereen blijft graag even staan daar waar de projectie het voordeligst is. Vooral
als anderen dat óók vinden. Maar dan... doorgaan tot de kern, en realistisch zijn
en blijven. Zien wat waar is, zonder een zachte lichtsluier die de dingen verdoe
zelt... gewoon de waarheid blijven zien.
Daarom heb ik wel eens moeite met zaken zoals die zich afgelopen zondag
voordeden. Mijn nieuwe bundel kwam uit, jawel, maar is dat bijzonder? Er ver
schijnen wekelijks tientallen boeken. Heb ilc bloemen nodig of andere geschen
ken en lovende woorden om betere gedichten te kunnen schrijven? Welnee, dat
heb ik niet nodig. Men komt me ook niet prijzen wanneer ik de was netjes heb
gestreken. Ik deed dus gewoon wat ik moest doen, en probeerde dat zo goed
mogelijk te doen. Maar op deze momenten moet je toch op gaan passen. Want
bijna iedereen vindt dat je dit wél nodig hebt. En het is dan soms erg moeilijk
om aan deze spiegelingen voorbij te gaan, en je gedachten terug te brengen naar
Zen. Naar de filosofie van yoga. Om je gedachten op 'nul' te zetten, op die wolk
of dat water.
Want o, het is zo verleidelijk om je te laten wiegen in het spiegelbeeld dat een
ander van je heeft. Maar wat je bent ben je zelf. Dat is zonder spiegel, zonder
lichtkrans. Dat is voor mij: Johanna Kruit, onzeker, zwervend langs de zee. Niet
wetend waarom de wereld is zoals ze is, en erop hopend dat ze beter wordt. Dat
38 Zeeuws Tijdschrift 3/99
