Arnout Visser
Op mijn negentiende ben ik een bedrijfje begon
nen in Amsterdam. Dat was in 1983. Na een jaar
ging ik studeren aan de kunstacademie in Arnhem.
Later kwam ik mijn toekomstige vrouw tegen en na
een aantal jaren in Italië te hebben gewoond, ben
ik uit liefde voor mijn Anja Rijssemus terug naar
Nederland verhuisd.
Het Zeeuwse licht en de grote waterpartijen vind
ik typisch Zeeuws. Wanneer je via Bergen op Zoom
de provincie in rijdt, zie je vaak dat schitterende licht.
De lage horizon en de altijd spectaculaire luchten
zijn een handelsmerk van het Zeeuwse land. Met
verbijstering zie je op diezelfde route borden langs
de kant van de weg staan, waarop in diverse talen
vakantiehuizen aan zee worden aangeboden. Hoe
is het mogelijk dat er nog steeds vergunningen
worden afgegeven voor de bouw van die woningen?
Wanneer je zoals ik met grote tussenpozen door
Zeeland rijdt, verbaas je je keer op keer dat er op
prachtige plaatsen de meest wanstaltige bouwwerken
verrijzen. Schuren of woningen die geheel gespeend
zijn van enige schoonheid. Ik voel me nog Zeeuws
genoeg om verdrietig te zijn omdat er zo veel kan
verdwijnen en dat het zo gemakkelijk lijkt te zijn
om Zeeland vol te bouwen.
Elk jaar varen wij met een boot door de provincie
en de rustige, vriendelijke omgangsvormen vallen
de eerste dagen dan altijd op. Aan de rustige toon in
de manier van praten herken je de Zeeuwse achter
grond. Zeeland is met al dat water en met de meeste
zonne-uren van Nederland natuurlijk de vakantie
provincie bij uitstek. Het is zaak om de sporen die een
dergelijk gebruik als vakantiebestemming trekken,
geen littekens te laten worden. Dat betekent: geen
foeilelijke vakantiewoningen op toplocaties! Mij lijkt
het heel verstandig dat er een bouwstop wordt inge
last, anders zullen onze kinderen ons later aanklagen
en kunnen wij alleen maar zeggen wir haben es nicht
gewusst. Een voorbeeld van een locatie die geen lit
teken in het landschap is geworden, is het werlcei-
land Neeltje Jans. Met veel plezier gaan we ieder
jaar naar de Waterland-expositie.
Grootschalige landbouw, en dan met name
grote fokbedrijven voor varkens en kippen, moeten
beslist niet worden getolereerd. Maak van Zeeland
een biologische proefprovincie, wars van kunstmest
en pesticiden. De productie moet sterk omlaag en
de prijzen kunnen met een beter product omhoog.
Zoals bekend zit de Nederlandse landbouw op een
doodlopend spoor. Uitglijdend over enorme hopen
stront worden grote partijen laagwaardige land
bouwproducten geleverd, die slechts dankzij miljar
den subsidies te dumpen zijn op de wereldmarkt.
Producten die soms nog goed van uiterlijk zijn,
maar bijna altijd slecht van smaak en stijf staan van
de nitraten. De romantiek van het boerenbedrijf is
veranderd in industriële productie waarbij de kwan
titeit en de prijs de dienst uit maken, en waarbij er
maar een winnaar is: de Rabobank. Een omme
zwaai in de landbouw heeft een sterk verbeterde
waterhuishouding tot gevolg. Het algenrijke Veerse
Meer zal weer zuiver worden en de flora en fauna
van Zeeland zal enorm opleven. Het zal er goed
toeven zijn, iets wat natuurlijk niet direct in geld
uit te drukken is, maar natuurlijk onbetaalbaar
voordeel oplevert.
In de waterhuishouding kan ook een reeks ver
beteringen worden doorgevoerd. Er zijn al plannen
voor een hevel en een botenlift voor het Veerse
Meer, dat natuurlijk weer volledig zout moet wor
den en het liefst nog met stroming. Grote stukken
landbouwgebied kunnen teruggegeven worden aan
de natuur. Gewassen als (voeder)bieten en graan
zullen dan verdwijnen uit het landschap. Daarvoor
in de plaats krijgen we wellicht bijzondere gewassen
als lamsoor en zeekraal. Wilde dieren krijgen weer
vrij spel en jagen is uiteraard verboden. Zeeland,
Waterland, de grote ommekeer.
69 Zeeuws Tijdschrift 5-6/99
