De karabiniers van Cort Heyligers
doorwaden het Kreekrak bij fort
Bath tijdens een hevig onweer.
Prentenkabinet van het
Rijksmuseum Amsterdam. Uit:
P.J. Aarssen, Rilland, Bath en
Maire in de loop der eeuwen.
de zeegaten aan. Lodewijk kreeg de schuld van alles en
werd gedwongen om af te treden. In 1809 werd al het
land ten zuiden van de rivier de Waal bij Frankrijk inge
lijfd, het jaar daarop gevolgd door een algehele inlijving
van ons land. Tot gouverneur werd de Fransman Lebrun
benoemd. Als reactie op de Engelse raid van 1809 begon
Napoleon met de verdere versterking van de Scheldemonding.
Bij Breskens werden de forten Impérial en Napoléon
gebouwd. De vesting Vlissingen werd verbeterd. Ook
werd rondom de stad een 'kringstelling' aangelegd, die
bestond uit twee redoutes en drie kroonwerken. De for
ten Rammekens, Bath en de vesting Veere werden opge
knapt. De meer stroomopwaarts liggende forten Lillo en
Liefkenshoek werden eveneens versterkt en dichter naar
Antwerpen toe werden de forten Ferdinand en Jean Bart
aangelegd. Ook de vestingwerken van Antwerpen werden
versterkt en uitgebreid.
In mei 1810 kwam Napoleon in gezelschap van aarts
hertogin Marie-Louise persoonlijk de vestingwerken
langs de Schelde bezoeken. Op 9 mei 1810 kwam Napoleon
in Middelburg aan. Toen burgemeester Schorer de keizer
de sleutels van de stad aanbood, weigerde hij die. Napoleon
meende dat Middelburg in 1809 voor de Engelsen de deur
wijd open had gezet. Dit was echter niet zo. Wel waren er
op 30 juli 1809 met de Engelse veroveraars onderhande
lingen gevoerd over capitulatie en maatregelen getroffen
voor de levering van levensmiddelen. Op 1 augustus
1809 trokken 600 a 700 man Engelse infanterie en 150
man cavalerie Middelburg binnen. De Burgerwacht werd
gedwongen de wapens op het stadhuis in te leveren.
De Engelse officieren werden bij burgers ingekwartierd,
de soldaten werden ondergebracht in kazernes. Nadat
Napoleon overtuigd was dat het hier om een misverstand
ging, draaide hij bij.
Sinds 26 april 1810 was de provincie Zeeland bij het
departement der beide Nethen (twee Belgisch-Brabantse
riviertjes) gevoegd onder de naam arrondisement
Middelburg. Bij Keizerlijk Decreet van 15 mei 1810 kreeg
Zeeland de status van departement en ressorteerde recht
streeks onder Parijs. De naam van het nieuwe departe
ment luidde Bouches de l'Escaut.
Na de slag bij Leipzig in oktober 1813 begonnen de
Fransen zich uit ons land terug te trekken. In januari
1814 werden ook de Zuidelijke Nederlanden door hen
verlaten. Napoleon werd verbannen naar het vlakbij de
Italiaanse kust gelegen eiland Elba. Nog eenmaal keerde
hij terug om de Franse troepen aan te voeren. De slag bij
Waterloo op 18 juni 1815 was het eindpunt van zijn car
rière. De veldslag luidde definitief het einde van de
Franse heerschappij over Europa in.
De tocht van Cort Heyligers
Op 30 juli 1809 landden de Engelsen onder het opperbe
vel van Lord Chatham, een oudere broer van William
Pitt, op Walcheren. De invasievloot bestond uit 37 linie
schepen, 30 fregatten, 84 kleine oorlogsvaartuigen en
ongeveer 150 transportschepen. Er waren 38.000 man
landingstroepen en 144 stukken belegeringsgeschut aan
boord. Volgens De Vos en van Lennep waren er 150 stuk
ken geschut aan boord.
Zuid-Beveland werd bezet en voor Vlissingen werd
het beleg geslagen. Het doel van de Engelse expeditie
was het uitschakelen van de Antwerpse marinehavens
om de Fransen op die manier ervan te weerhouden een
12 Zeeuws Tijdschrift 2000/1
