Zeeuwse manieren
De eerste omtrekken van de periodieke reflex in de
Zeeuwse samenleving een zwart schaap te zoeken dat
de schuld van een probleem kan worden gegeven, zijn
zichtbaar geworden. Meestal is het iemand die ver boven
het maaiveld uitsteekt. Dat wordt enige tijd getolereerd
maar ineens kruipen dan uit alle hoeken en gaten de
(aan)klagers. Dikwijls staan of stonden die in een afhan
kelijke verhouding tot de aangeklaagde.
Nu was dit fenomeen tijdens een redactievergadering
van het Zeeuws Tijdschrift in het zomerse Domburg weer
eens ter berde gebracht. Al filosoferende
over het volgende slachtoffer kwamen
we na de rituele uitdrijving van de toe
risme tycoon Rudi ter Heide uit op Van
Meijel. Die drukt of als raadgever, plan
nenmaker, commissielid of via zijn
bureau Spitsbergen (soms in alle hoeda
nigheden tegelijk) steeds nadrukkelijker
zijn stempel op de cultuur in Zeeland.
Het meest loopt dat in het oog bij de
Zeeland Nazomer Festivals (ZNF). Dat
de antenne van de redactie gevoelig is,
bleek begin januari. Toen werd de aan
val ingezet op het bestuur van de ZNF
en meer in het bijzonder op de persoon
Van Meijel.
Wat is er gebeurd en waar staat de Stichting ZNF
eigenlijk voor? Een doelstelling ervan is vernieuwende
kunst van hoogstaande kwaliteit naar Zeeland te brengen
die internationaal de aandacht trekt. Daarvoor is een pro
vinciaal budget geoormerkt waarvoor het bestuur een
bestedingsvoorstel doet aan Provinciale Staten (PS). Tot
nu toe is dat advies altijd zonder enige bedenking door
PS overgenomen. Uiteraard kan in de boksring van dit
redactioneel niet op alles met betrekking tot deze affaire
worden ingegaan zoals: wie zitten er in het bestuur, wat
zijn de kwalificaties van de bestuursleden, wat zijn hun
connecties en waarom lopen de aanvragen niet via de
Zeeuwse Culturele Raad? Wellicht doet Bureau Berenschot
daar binnenkort een uitspraak over (drukken de kosten
voor het inhuren van dat exorbitant dure Bureau ook op
het ZNF-budget?).
De voorzitster van de Stichting ZNF, Mineke van
Gelder-Wiggers, kreeg een regen van klachten over zich
heen nadat het advies van de stichting bekend was gewor
den. Festivals die vroeger op subsidie konden rekenen,
vielen dit keer op kwaliteitsgronden of slecht onder
bouwde aanvragen gedeeltelijk of helemaal uit de boot.
Het Gezelschap van de Zee (fan Schuurman Hess), Muziek
Monumentaal (Ria Geluk), Festival van Zuid-Beveland
(Jacques Boonman), het Festival van Zeeuwsch-Vlaanderen
(Walter de Clercq) en het Veere project (Tiny Polderman).
Hoewel zij allen het bestuur van paternalisme beschuldi
gen, richten hun gifpijlen zich vooral op de 'autoritaire
en arrogante' Van Meijel.
Het ZNF-bestuur steunt hem voorlo
pig door dik en dun en ook de gedepu
teerde van cultuur G. de Kok, neemt Van
Meijel in bescherming. De Kok is zich
waarschijnlijk bewust van de, ook in
politieke kringen niet onbekende, rituele
Zeeuwse expulsiereflex. Het Intergemeen
telijk Samenwerkingsorgaan Zeeuws-
Vlaanderen (ISOZ) daarentegen, dat
overigens niet bekend staat om zijn
eensgezindheid, heeft nu een gemeen
schappelijke vijand gevonden (samen
werking moet ergens beginnen). De
ISOZ-reactie is meer een uiting van de
verdelende rechtvaardigheidsfilosofie dan
van het vinden van een zwart schaap per se.
Of het ZNF-bestuur bij monde van de voorzitster er
verstandig aan heeft gedaan met opstappen te dreigen
als zijn advies niet wordt overgenomen, is een vraag van
retorische aard. Immers zo'n steile reactie lokt overal een
onnodig felle weerstand op. Dat bleek, want een veel
gehoorde reactie was: zo gaan we in Zeeland niet met
elkaar om! Zeker voor bestuurders die van buiten de
provincie komen, draagt die boodschap een dubbele
betekenis. Wat ook de uitkomst van het conflict moge
zijn (de opheffing van de Stichting ZNF, afgelasting van
de ZNF, het vertrek of uitzetting van Van Meijel of
gewoon de goedkeuring van het ZNF bestedingsvoor
stel), Zeeuwse manieren blijven een interessant onder
werp van reflectie.
Paul van der Velde
2 Zeeuws Tijdschrift 2000/1
