tekst Karen Kroese
foto's Pieter Jan Smit
Cokes!
Bijna een eeuw waren de Association Cooperative Zdandaise de Carbonisation en Sluiskil met elkaar verstrengeld.
Vorig jaar werd de Cokes stilgelegd. Pieter Jan Smit maakte een documentaire over de slotperiode uit het bestaan
van de fabriek. Die ging onder de titel
Cokes! op 27 januari 2000 tijdens het HET BRANDEND HART GEDOOFD
Internationaal Film Festival Rotterdam
in première. De Zeeuwse première van Cokes! is op 21 februari in de Koning van Engeland in Hulst. Zal Cokes!
dezelfde enthousiaste reacties oproepen als Het is een Schone Dag Geweest van Jos de Putter een aantal jaar geleden?
Als een insect met een gepantserd schild, een kever, een
krab, schuift het grijze monster over het oppervlak. Her
en der schieten oranje vlammen naar boven. Het deert
'm niet. Gestaag volgt het wezen zijn weg. Om het beest
te vullen, van voedsel te voorzien.
De man op de vulmachine zweet hevig. De ruiten
van zijn voertuig zijn van dik, gepantserd glas. Dat moet
ook wel: onder hem, in de oven is de hitte ondraaglijk.
Bij een temperatuur van 1300 graden Celsius wordt de
steenkool vergast. De machinist heeft juist een lading
kolen in de oven gestort. Door de enorme hitte en het
uitblijven van zuurstof vergassen de kolen tot cokes.
Cokes worden gebruikt in de staalindustrie, omdat ze
hogere temperaturen veroorzaken dan gewone kolen.
Rondom de oven, het brandend hart van de fabriek,
lopen nog meer mannen. Ze dragen zilverkleurige hel
men, die onnatuurlijk ver naar voren steken. Buitenaards
haast lijken ze. Hun blauwe overalls steken fel af tegen
3 Zeeuws Tiidschrift 2000/1
