onder de leiders van de 28 landen die in januari 1942
in Washington een verklaring van Verenigde Naties,
met daarin geformuleerd de gezamenlijke oorlogsdoe
len en de acceptatie van de principes van het Atlantic
Charter, hadden ondertekend.
Naast de reproducties van de Saturday Evening Post
drukte het Office of War Information vier miljoen pos
ters van de schilderijen, onder meer om op te han
gen in scholen, postkantoren, stations, kerken,
hotels, overheidsgebouwen en clubs in het hele
land. En verder reisden Norman Rockwells originele
Four Freedoms-schilderijen in een Four Freedoms War
Bond Show van kust tot kust. Het oogmerk van de
show was om zoveel mogelijk oorlogsobligaties aan de
Amerikaanse burgers te verkopen om de oorlog te
helpen financieren. Het werd een groot succes: 1,2
miljoen mensen bezochten de show en de verkoop
van oorlogsobligaties leverde de schatkist bijna 133
miljoen dollar op. Maar minstens zo belangrijk was
dat de vier vrijheden voor veel Amerikanen het duide
lijkst aangaven waarom Amerika de oorlog voerde en
wat het uiteindelijk doel ervan was. Zo vormden
Roosevelts Four Freedoms voor velen een bron van
inspiratie om de oorlogsinspanningen vol te houden.
Na de oorlog en het overlijden van FDR werd zijn
weduwe, Eleanor Roosevelt, door president Harry
Truman benoemd tot Amerikaans delegatielid bij de
Verenigde Naties, de wereldorganisatie die niet zonder
de inspiratie en inspanningen van Franklin Roosevelt
tot stand had kunnen komen. Tijdens de jaren 1946 -
19 51 bekleedde Eleanor de rol van voorzitter in de
Commissie voor Mensenrechten. In die hoedanigheid
speelde zij een cruciale rol in de aanname door de
Algemene Vergadering van de Verenigde Naties op
10 december 1948 van de Universele Verklaring van
Rechten van de Mens. Zowel in het Charter van de
Verenigde Naties, ondertekend door 46 landen bij de
oprichtingsvergadering van de VN in juni 1945 in San
Francisco, als in de Universele Verklaring vormen
Roosevelts vier vrijheden de morele hoeksteen voor
het handelen van de volkerenorganisatie en dat van de
lidstaten. In de preambule van de Universele Verklaring
van de Rechten van de Mens staat letterlijk dat 'the
advent of a world in which human beings shall enjoy free
dom of speech and belief and freedom from fear and want
has been proclaimed as the highest aspiration of the com
mon people'.
Dat deze morele richtlijnen met grote regelmaat
worden geschonden heeft de naoorlogse geschiedenis
duidelijk gemaakt. Maar voor iedere nieuwe generatie,
ook in het post-koude oorlog-tijdperk, blijven de vier
vrijheden een inspiratiebron voor het werken aan een
betere wereld en vormen als zodanig de belangrijkste
erfenis van Amerika's 32ste president. Er is reeds veel
geschreven over deze meest geliefde en tegelijkertijd
in sommige kringen meest gehate president van de
twintigste eeuw. Op 39-jarige leeftijd getroffen door
polio en vanaf dat moment niet meer in staat zelfstan
dig te staan of te lopen, was deze raspoliticus in een
tijd van grote economische depressie gevolgd door
een wereldoorlog, dankzij het optimisme en idealisme
dat hij uitstraalde in staat niet alleen zijn landgeno
ten, maar ook veel tijdgenoten, waar ook ter wereld,
vertrouwen in de toekomst te geven. 'The only thing we
have to fear is fear itself, had hij tijdens zijn eerste
inauguratie in 1933 gezegd en vanuit die gedachte
leidde hij zowel z'n eigen leven als zijn land. Tot op
de huidige dag, inmiddels de eenentwintigste eeuw,
halen Franklin Roosevelts vier vrijheden het beste in
de mens naar boven. Dat tonen de laureaten die op 27
mei in de Middelburgse Abdij een Four Freedoms
Award in ontvangst zullen nemen.
Literatuur
Towrsend Hoopes and Douglas Brinkley, FDR and the
Creation of the U.N. New Haven and London: Yale
University Press, 1997.
David M. Kennedy, Freedom from Fear. The American
People in Depression and War, 1929-1945. New York and
Oxford: Oxford University Press, 1999.
Stuart Murray and James McCabe, eds., Norman
Rockwell's Four Freedoms. Images that Inspire a Nation.
Stockbridge, Massachusetts: Berkshire House Publishers,
1993-
Samuel I. Rosenman, ed., The Public Papers and Addresses
of Franklin D. Roosevelt, 13 vols. New York: Macmillan,
1938-1950, met in de delen die de jaren 1940 en 1941 be
slaan respectievelijk 'The Annual Message to the Congress'
van 6 januari 1941 en 'The Third Inaugural Address' van 20
januari 1941.
Time magazine van 31 december 1999, gewijd aan de
'Person of the Century'.
Dr. C.A. van Minnen is directeur van het Roosevelt Study
Center te Middelburg.
Zelzate - café De Moedige in de wijk De Katte, Het
café van Moeder Zulrna. Ze is helaas niet meer op
deze wereld. Een vriendelijke kleine man in het zwart:
6 Zeeuws Tijdschrift 2/2000
