Goesenaar vrijt zich een grafsteen
Janis Reijnhout (1816-1870)
vf -
ff,
In juli 1995 maakten Kees Slager, mijn echtgenote en
ik een reis in het kader van het VPRO programma 'De
Loffelijke Compagnie'. We bezochten overblijfselen van
cr.y NA.MEN
iEBORENEN.
A C T E -N
GEB O O R T E N.
XL.
Heden'denA?-* vntT'dc. maand des Jalfs
achttien honderd en zestien, des i^w^n)iddags'teiiT><£^Zlr Hren, compareerde voor mij
oi^T 5) c£*Jï.Beambte tot de-Zaken van den Burgerlijken Stand
de ~*9 - District - Provincie
Zeeland, Jaren, vnu "Beroep
A \vonfnde 5 dewelke mij heeft aan£e-
boder] een Kirfd vdn de Sae den c/
de maand des faars AL-pJcZAs-^/Tf-_ &Sc-Si> <y^v"*£r-e^3,
«1 XI
urenin den «*z e-* -^'-C in'Wijk
/*?--
Nummer '2$ A - O/i»
\S?^
en TvaaHtfh>^ erklaard te geven dc-Niani van
welke aangifte is gedaan ten bijwezert'-Van
i oud Jarciiv/>n: Beroep wonende Jk-fi
Z*ró en vin tJïe. 1^> oud
Jaren,'van Beroep eL^—fA^-s wonende *-»O _-?*A
Getuigen hiertoe verzocht. En is deze Acte van na gedsuc voorlezing,
door mij benevens den Declarant en Getuigengctcekcnd.-
QjAist
£>Ar_ GyL,S~>
vCJ&
étePt-rS
4 W^S
/A
Paul van der Velde
De inscriptie is nog helemaal te lezen: 'Hier rust James
Rhijnhoud geboren te Goes in Zeeland 1816 overleden te
Nagasaki den 24Sten Januarij 1870'. Na terugkomst in
Zeeland wendde ik mijn schreden naar het archief van de
gemeente Goes. Uit het register van akten en geboorten
kwam ik te weten dat 'James' op 19 december 1816 om
één uur in de nacht geboren was als zoon van de 22-jarige
Jan Reijnhout en de vier jaar oudere Pieternella Tiessen.
Als beroep van Jan staat aangegeven schippersknecht. Hij
gaf zijn zoon de naam Janis (dus niet James, Janus of Janes).
Meer bijzonderheden trof ik over de Reijnhouts in Goes
niet aan, maar in de archieven van het Nederlandse con
sulaat in Nagasaki moest meer over Janis te vinden zijn.
de VOC in Taiwan, Macao, Hong Kong en Nagasaki,
meer in het bijzonder de voormalige Nederlandse fac
torij Deshima. De gemeente spant zich in Deshima
zoals het er begin negentiende eeuw moet hebben uit
gezien in de 'oorspronkelijke' staat te herstellen. Dat
zal nog wel een aantal decaden in beslag nemen. Een
uitstapje in de heuvels rond Nagasaki bracht ons te
Inassa alwaar de Hollandse begraafplaats is. Een frag
ment over ons bezoek aan dat kerkhof vormt een
onderdeel van het bovengenoemde radioprogramma.
De meeste van de kleine veertig grafzerken waren erg
verweerd en de inscripties nauwelijks meer leesbaar.
Het grafschrift op één steen in de luwte van de kerk
hofmuur had zich wonderwel aan het spel der elemen
ten weten te onttrekken. Het is die van de Goesenaar
Janis Reijnhout. Onze ontroering bij het zien van de
steen van de Zeeuw werd nog versterkt door het besef
dat die, cynisch genoeg, de atoombomaanval op
Nagasaki in 1945 had doorstaan.
Uit die archieven bleek dat de appel niet ver van de
boom was gevallen want Janis Reijnhout was als zeilmaker
met de bark Baron F. van Dambmoy in 1863 in Nagasaki
aangekomen. Hij was toen 47. Zover kon worden nage
gaan was het de eerste keer dat hij in Japan lcwam. Van
1863 tot zijn dood in 1870 zou hij op Deshima wonen.
Dat had sinds 1853 bij de opening van Japan zijn unieke
status verloren en vanaf i860 was het ook niet langer de
residentie van de Nederlandse ambassadeur die zich bij
de andere buitenlandse vertegenwoordigers in Osaka had
gevestigd. De glorietijd van Deshima was defintief voorbij.
Reijnhouts beroep werd afwisselend aangemerkt als poli
tieagent of als wachtloper te Deshima. Ook was hij enkele
26 Zeeuws Tijdschrift 2000/3
