III
pi
m
p;
11
mw
i v Mi
Ruben Oreel, Walcheren. De dorpen onder duinen.
Vlissingen: ADZ, 2001. ISBN 9072838289, 120 p.
I5'95-
Ruben Oreel is erin geslaagd een buitengewoon mooi
sfeerplaatje te schetsen van het eiland door de seizoe
nen heen. Wie denkt dat Walcheren enkel nog is over
geleverd aan de toeristen, komt met dit boek bedrogen
uit. Natuurlijk zijn er de vele foto's van stranden,
markten, festivals, fiets- en wandeltochten, maar het
gaat tenslotte - zo luidt de ondertitel ook - om de dor
pen onder de duinen. Wat opvalt aan het boek zijn de
opsommingen. Zo staan er drie foto's onder elkaar
van vogelverschrikkers. Sommige pagina's zijn gevuld
met bordjes die bij boerderijen staan om de klant te
verlokken de eigen producten te kopen. Paaltjes van
toegangshekken staan scheef naast elkaar. Er is een
pagina vol gewassen en bloemen. Ook de portretten
van Ruben Oreel zijn vaak treffend, soms een hele
pagina vol. Een enkele keer komt een persoon pagina-
vullend beter tot zijn recht en dan is daar ook voor
gekozen. Ruben Oreel heeft ook oog voor ogenschijn
lijk onbelangrijke details. Een volstrekt versleten fiets
met twee bordjes erop: vakantiewoning te huur, over
woekerd door de klimop. Een doorkijkje in een schuur
vol hooi. Ook mooi zijn de twee dozen met eieren die
in een krat langs de weg staan. Je kunt er een rijks
daalder naast leggen en de eieren zijn voor jou. Wat
een vertrouwen! Een enkele keer kom je foto's tegen
die evengoed honderd jaar geleden hadden kunnen
worden gemaakt. Zo is er de boer die bonen op een
ruiter schikt, gevolgd door een machtige berg bieten
naast een oude schuur. Het boek sluit af met een
prachtige, want ongewone, foto van Westlcapelle in de
sneeuw. RZ
Johan Francke, Utiliteyt voor de gemeene saake. De
Zeeuwse commissievaart en haar achterban tijdens de
Negenjarige Oorlog, i688-i6gy. Werken uitgegeven
door het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen, deel 12. Middelburg: KZGW, 2001.
ISBN 9070534339, 498 p. e 17,50.
Johan Francke heeft een titanenklus geleverd met zijn
boek over de Zeeuwse commissievaart. Niet alleen
verscheen een fors boek in de serie Werken van het
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen,
maar in eigen beheer publiceerde hij nog een flink
boek met bijlagen die hij kennelijk niet kwijt kon in
het 'officiële' boek. De gedachte dat er na het bombar
dement van Middelburg op 17 mei 1940 weinig restte
van de archieven, is niet houdbaar. Onder meer het
archief van de Zeeuwse Rekenkamer is tamelijk onge
schonden uit de strijd gekomen. Francke maakte er
dankbaar gebruik van. Hij geeft niet enkel een opsom
ming van feiten maar vecht ook bestaande theorieën
aan. Een voorbeeld: de Zeeuwen zouden niet voor
1692 in de Middellandse Zee zijn geweest. Francke
toont aan dat 'de aanwezigheid van Zeeuwse kapers in
de Middel-landse Zee zo sterk [was] dat ze zelfs tot in
de Griekse archipel de Fransen verjaagden' en hun
activiteit in de Middellandse Zee begon al in 1689.
Het is geen boek dat achter elkaar moet worden gele
zen. Daarvoor staan er teveel gegevens in. Het is een
boek waaruit anderen - zowel wetenschappers als
leken - dankbaar kunnen putten. Wees gerust: er ligt
nog genoeg in het archief om onderzoekers tot in
lengte van jaren werk te verschaffen. Met dit boek is
in elk geval een flinke hoeveelheid Zeeuwse geschie
denis boven water gekomen, om maar in maritieme
termen af te sluiten.
35 Zeeuws Tijdschrift 2002/3
