sociale wetenschappen aan de Universiteit van Utrecht,
grondlegger en decaan van het University College
Utrecht) ligt, komt zij er ruim vier eeuwen later als
nog in Middelburg en in een andere vorm weliswaar.
Aan de zo te noemen Roosevelt Academy moeten str
aks zo'n 600 studenten uit binnen- en buitenland aca
demisch onderwijs kunnen gaan volgen. Samen met
de Hogeschool Zeeland zou die Roosevelt Academy de
Universiteit van Zeeland gaan vormen.
Kans voor Zeeland
Een opmerkelijk plan dat in korte tijd op veel bijval
van bestuurders en maatschappelijke organisaties kan
rekenen. Laaiend enthousiast zijn ze. De gemeenten
Middelburg en Vlissingen, de provincie Zeeland en de
Hogeschool Zeeland. Na een bezoek aan het University
College Utrecht dat een driejarige bacheloropleiding
biedt, wisten ze het helemaal zeker: de universiteit van
Zeeland móet er komen. Een kans voor open doel, die
niet gemist mag worden.
De aanleiding voor dit initiatief is overigens een
andere dan voorheen. 'Het heeft meer te maken met
de gewijzigde wet- en regelgeving voor het wetenschap
pelijk onderwijs', zegt Dick van den Bout. 'Het feit dat
de academische opleiding in twee delen wordt geknipt
- bachelors en masters - biedt goede mogelijkheden om
in Zeeland iets te beginnen. Het maakte het de moeite
waard om serieus de haalbaarheid van zo'n initiatief te
onderzoeken.' Vorig jaar kwamen de initiatiefnemers
in contact met prof. dr. H. Adriaansens, geboren in
Zeeland en dé man van het University College Utrecht.
'We werden toen onmiddellijk gegrepen door het idee:
een keinschalige, maar hoogwaardige opleiding voor
slimme, geïnteresseerde jongeren die hard willen wer
ken. Een soort kweekvijver. Het past perfect bij de
schaal, de cultuur en de ambiance die we hier hebben.'
Mede-initiatiefnemer Jan-Bart Mandos plaatst het
graag in een breder kader. Hij wijst op recente ontwik
kelingen als deregulering, deinstitutionalisering en
marktwerking. 'Er is sprake van een nieuw soort denken
[door de redactie van dit tijdschrift het Zeelandstad-
denken genoemd], waar we in Zeeland al een tijd mee
bezig zijn met een aantal mensen en dat nu eindelijk
een kans krijgt. De opvatting dat je met minder bureau
cratie, op kleinschalig gebied met moderne middelen
nieuwe initiatieven en vernieuwing tot stand kan
brengen. Daar wordt met dit plan op een heel creatieve
manier op ingespeeld.'
Zeelandstaddenken
Mandos is een verwoed tegenstander van het centra
listisch (randstad)denken dat het Nederlandse bestuur
decennia lang heeft bepaald. Planologisch en planma
tig denken voerden de boventoon. In zijn vroegere
functie als burgemeester van Borsele liep hij er ook al
tegen aan. Bijvoorbeeld op het gebied van de ruimte
lijk ordening. 'Het heeft ertoe geleid dat er alleen nog
maar Vinex-locaties worden gebouwd', zegt hij en het
heeft er ook voor gezorgd dat Zeeland - als gevolg van
de macht van het getal - nooit echt meetelde. 'De
redenering dat Zeeland net zoveel inwoners heeft als
Rotterdam-Zuid, bijvoorbeeld. Ik stel daar tegenover:
maar meer inwoners dan de republiek Suriname die
drie keer groter is dan Nederland in oppervlakte.'
Ook in het onderwijs is de centralistische visie van
de overheid overheersend. Met alle gevolgen van dien.
Als nieuwe voorman van de Hogeschool Zeeland plaatst
hij grote vraagtekens bij de golf van fusies in het
hoger beroepsonderwijs. 'We concurreren elkaar
kapot.' Hij voorziet een kentering. Die is noodzakelijk,
zeker voor de in verhouding kleine Zeeuwse hoge
school. 'Ik denk dat we ons tot nu toe goed hebben
weten te handhaven, onder meer door internationali
sering en commercialisering, maar óók omdat de
omgeving zich het lot van de Hogeschool aantrekt.'
Dick van der Bout gelooft sterk in de kracht van de
kleine schaal. 'Ik denk dat er een kentering gaande is
ten aanzien van de blinde en ongenuanceerde schaal
vergroting. Je kunt kleinschalig een aantal zaken effi
ciënter en goedkoper regelen. Dat aspect heeft tot nu
toe minder aandacht gekregen dan goed is. Dat zit juist
wél in het model van deze universiteit.'
Profiel en uitstraling
Mandos heeft veel te winnen bij de komst van een
academische opleiding naar Zeeland. Het is goed voor
Zeeland én voor 'zijn' hogeschool. 'Omdat het onder
wijs hier nu ophoudt bij het hbo, wordt er aan onze
studenten getrokken, dat voelen wij voortdurend.
Vooral vanuit Brabant, maar in mindere mate ook
vanuit Zuid-Holland en Vlaanderen. Als we binnen
Zeeland kunnen samenwerken met een universiteit,
zullen veel studenten die nu noodzakelijkerwijs weg
moeten, hier blijven. Bovendien levert 600 universi
taire studenten niet alleen extra werk op voor onze
ondersteunende diensten maar heeft ook een geweldi
ge spin-off voor de Zeeuwse economie in het algemeen.'
4 Zeeuws Tiidschrift 2002/3
