Linkerpagina.De zeeslag voor Bergen op Zoom,
anno 1574. Wandtapijt in de Zeeuwse Staten
zaal in Middelburg, geweven door Francois
Spierincx te Delft. Om deze belangrijke
gebeurtenis te herdenken was op 31 juli 1591
door de Staten van Zeeland het besluit
genomen een wandtapijt met de uitbeel
ding van de zeeslag te laten vervaardigen.
Links op het tapijt is de Zeeuwse vloot af
gebeeld, rechtsboven Bergen op Zoom en
onderaan op de landtong de Spaanse bevel
hebber Requesens. Foto: Zeeuws Museum,
Middelburg.
Rechts. De overwinning van de Geuzen op
de Spanjaarden bij Vlissingen op 23 april 1573.
Historieprenten van Frans Hogenberg.
Europese conflicten. Ook de Zeeuwse handelsbelan
gen speelden hierbij een rol. Er werd gevochten in de
Sont ter beheersing van de Noordse handel en op de
Noordzee met de concurrenten Engeland en Frankrijk.
Grofweg kan gesteld worden dat in de 16de eeuw tot
het uitbreken van de Tachtigjarige Oorlog in 1568 de
Zeeuwse vlootbewegingen, die veelal ook in het kielzog
van Holland werden uitgevoerd, er op gericht waren om
het evenwicht tussen de verschillende Europese staten
in balans te houden. Economische motieven speelden
hierbij een grote rol, want dankzij dit evenwicht kon de
Zeeuwse handel floreren. Na 1568 werd deze koers nood
gedwongen ingrijpend gewijzigd. De opstandige gewes
ten, in de loop van de Tachtigjarige Oorlog met elkaar
verenigd in de Republiek der Zeven Provinciën, vochten
vanaf nu voor hun eigen voortbestaan. De Zeeuwse
Geuzen vochten in naam van de prins van Oranje voor
de bevrijding van Zeeland van de Spanjaarden.
De mislukte, Spaanse poging Middelburg te
ontzetten.
In 1572 kwamen Vlissingen en Veere in het kamp van
Willem van Oranje terecht. In beide havensteden
werd vanaf dat ogenblik een Zeeuwse oorlogsvloot
geformeerd om de strijd met Spanje aan te binden.
Omdat de schepen door de steden zelf werden uitge
rust, was het bevel in handen van Zeeuwse admiraals.
Het doel van de Zeeuwse vloot was te verhinderen dat
de Spanjaarden Middelburg zouden kunnen bevoorra
den en dat de vaart naar Antwerpen zoveel mogelijk
werd belemmerd. Middelburg en Antwerpen waren
immers trouw aan de koning van Spanje gebleven.
In april 1573 lukte het de Spaanse bevelhebber Sanchio
d'Avila na enkele mislukte pogingen met een vloot
Middelburg te bevoorraden. Pas in juni slaagden de
Spanjaarden erin naar Antwerpen terug te keren. Twee
maanden later lukte het de Spanjaarden onder leiding
van Beauvoir en Mondragon om bij Den Haak troepen
en materialen bestemd voor Middelburg aan land te
brengen. De verovering van het door de Spanjaarden
bezette Reimerswaal door de Zeeuwse vice-admiraal
Lodewijk van Boisot dwong de Spanjaarden echter tot
terugkeer naar Bergen op Zoom. In januari 1574, Alva
was inmiddels opgevolgd door Requesens, werden vanuit
Antwerpen twee vloten uitgerust met als doel Middelburg
te ontzetten. De vloot die onder leiding van Glimes en
Romero via Bergen op Zoom de Oosterschelde opzeilde,
werd bij Reimerswaal terwijl ze op hoog water wachtte,
door de Zeeuwen onder leiding van Boisot verslagen.
De andere vloot die onder bevel van Sanchio d'Avila
over de Westerschelde richting Middelburg zeilde, wierp
het anker uit voor de (Zeeuws-)Vlaamse kust ter hoogte
van Breskens om het volgende tij af te wachten voor
de oversteek naar Walcheren. Tijdens het wachten op
gunstig tij was hen het bericht ter ore gekomen dat
Glimes en Romero bij Reimerswaal vernietigend waren
verslagen en besloten ze daarop rechtsomkeer richting
Antwerpen te maken. Een maand later, op 21 februari
1574, gaf Middelburg zich over aan de Geuzen en kwam
daarmee definitief aan Staatse zijde.
47 Zeeuws Tijdschrift 2002/5-6
