Een verontrustende geruststelling
kwijt willen als het om architectuur gaat. In wezen
draait architectuur niet om het maken van objecten.
Veeleer wil je als architect dat je collega's, de gebrui
kers van je gebouwen en de voorbijgangers erover
praten en jij wilt er met hen over praten. Het intellec
tuele debat is het kompas van de architect en niet de
praktische rompslomp. Het enige belangrijke is com
municatie.
Met die zienswijze neemt u zeker in de Nederlandse
context een buitenpositie in want hier is de architecto
nische traditie in hoge mate gebaseerd op nuttigheid
en politiek gekleurde productie. Al dat gepraat is als
politiek: woorden maar geen daden.
Dat is misschien waar. Aan de andere kant staan poli
tici allerminst open voor mysteries. Je moet niet ver
geten dat de architect meestal een bijzonder persoon
is. Gebouwen zitten vol mysteries. We kunnen ze
nooit volledig begrijpen. We weten niet wat architec
tuur ons te bieden heeft. Die is constant onderhevig
aan verandering in elk denkbare richting. Architecten
kunnen meestal heel inspirerend over hun ontwerpen
praten. In feite leggen ze het mysterie uit om ons
zeker over gebouwen te laten voelen. Die bevestiging
hebben we nodig om in het gebouw te geloven.
Ondanks het feit dat de architect altijd aan zichzelf
twijfelt, spreekt hij onbewimpeld en met overtuiging
over zijn werk en de keuzes die hij gemaakt heeft.
Een goede architect beschikt over een bepaald soort
intelligentie die zich uit in het organiseren en laten
samenwerken van mensen.
Er was een sterke interdisciplinaire samenwerking tus
sen deconstructivistische architecten. Trekken de archi
tecten heden ten dage nog voordeel uit de samenwer
king met schrijvers, schilders, filosofen en poëten? En
als dat zo is, zijn architecten daar dan nu toegerust
voor?
Juist heel erg. We hebben die samenwerking hard
nodig om te overtuigen. Die interdisciplinariteit is
niet alleen typerend voor deconstructivistische archi
tectuur. Het is onlosmakelijk verbonden met het
architectonische proces waarin van alles door elkaar
geroerd wordt tot het de juiste substantie krijgt. Het is
promiscuïteit optima forma. We zijn er goed in en ik
ben ervan overtuigd dat het ons enige houvast is in de
stroom van ontwikkelingen. Zo lees je bijvoorbeeld
een artikel in een wetenschappelijk tijdschrift over de
ontdekking van hele kleine partikels. Het is de uit
komst van onderzoek waar een heel laboratorium
twintig jaar mee bezig is geweest. En wat gebeurt er?
Binnen enkele weken staat er een architect op die zegt
dat de ontdekking duidelijk inzicht geeft in wat hij
doet en een verklaring biedt voor al zijn ontwerpen.
Wij geloven hem want we moeten bevestigd worden.
Het is pure magie!
Ziet u duidelijke verschillen tussen de architectonische
praktijk in Amerika en Europa?
Zeker in Europa worden architecten nog steeds seri
eus genomen. Ze worden zelfs met respect behan
deld. De mensen erkennen dat de architect een
belangrijke bijdrage aan de samenleving levert. Deze
vanzelfsprekende erkenning van en respect voor de
architect hebben in Amerika nooit bestaan. De meeste
architecten in Amerika zijn niets meer of minder dan
binnenhuisarchitecten en aanhangers van het verlich
tingsdenken. Zij hebben geesten afgezworen en ze
33 Zeeuws Tijdschrift 2003/4-5
