Het onbenoembare benoemen
Grootjans betrekt een nieuw atelier, in Breda, het is er
maagdelijk wit. Zijn oog neemt een onregelmatigheid
waar in al dat wit en ziet groen, een groen stipje. De
kunstenaar laat alle muren tot op de bodem onderzoe
ken en komt erachter dat hij in een groene kamer
werkt, die wit is geschilderd. Zijn beslissing om repli
ca's te maken van de bedekte muren lijkt weer ingege
ven door een verlangen naar behoud en herinnering.
De doeken lijken slechts op de eerste monochromen,
ze verwijzen immers niet naar zichzelf maar naar een
verborgen, fysieke werkelijkheid. Grootjans heeft het
nu over context, de geschiedenis van zijn leven, die de
kleurvlakken oplaadt met betekenis.
Terwijl deze taak volbracht wordt, kondigt de vol
gende zich aan. De kunstenaar gooit de verfresten tij
dens het schilderen niet weg maar bewaart het puur
materiële, betekenisloze residu. Allerlei tinten groene
opgedroogde verf, vermengd met kalk, vuil en stof,
verdwijnen in een ingewikkeld chemisch procédé en
komen tevoorschijn als nieuw materiaal dat Grootjans
transformeert tot nieuwe schilderijen.
Dat je ook na de grondigst denkbare herijking weer
een eindpunt bereikt, is onafwendbaar. Grootjans was
erop voorbereid: 'De verf was op', alles was weer
schoon, tabula rasa als intermezzo.
Deze kunstenaar bewondert en zoekt. Samen met
zijn helden - een filosoof, een schrijver, een filmma
ker, doet hij een poging zijn essentie, zijn staat van
zijn te benaderen. Zijn schildershandschrift zet hij in
deze queeste buitenspel. Grootjans illustreert zijn
bevindingen met de uitspraak van Georges Perec
(1936-1982): 'Quelque part je suis étrangerpar rapport a
quelque chose de moi-même.' (Ergens is een deel van
mezelf me vreemd)Hij is het tegelijk hartgrondig
eens met de revolutionaire uitspraak van Spinoza dat
lichaam en geest één zijn. Samen met de wijsheden
over zelfexpressie van René Descartes (1596-1650)
zoekt Loek Grootjans de weg in zijn eigen geest en
mogelijkheden voor de materiële weergave ervan.
Zonder titel, uit de serie Replica Reversa, 1999, 5 x 40 x 30
cm, acryl, pigment, muurschraapsel op linnen, particuliere
collectie. Foto Peter Cox.
De verf is zo egaal mogelijk aangebracht op het doek. De kunste
naar heeft ervoor gekozen zijn persoonlijke toets uit te schake
len. Zijn ziel zit in fysieke vorm in de verf. De mooiste reactie
op dit werk kreeg hij cadeau van een Zeeuwse boer: 'Daar kun
je niks van zeggen van dat werk, dat is als de zee, het is er.'
26 Zeeuws Tijdschrift 2004/5