Het verlangen het ALLES in kaart te brengen
en het uitspreken van het NIETS
Loek Grootjans, de kunstenaar die zo vasthoudend
op zoek was naar de essentie, naar het absolute, dat
onmiddellijke en dus eenduidige, en het ook nog
vond. Maar kunst die alleen aan zichzelf refereert
bestaat niet, althans niet voor de buitenwereld. Hier
biedt Georges Perec soelaas. De Franse schrijver vatte
de wereld in systemen, net zoals Grootjans het onme
telijke van zijn ervaringen in doeken van 30 x 40 cm
vangt. Beiden leggen dezelfde nauwgezetheid aan de
dag, zonder iets over te slaan, want ze hebben de taak
iets van het leven te begrijpen. Zoals Grootjans het
zelf zegt, breidde hij zijn artistieke middelen uit met
taal toen de roep om uitleg van de buitenwereld maar
niet verstomde. Overrompelend dan wel.
Sindsdien heeft hij zich overgegeven aan de
grote taak om alle mogelijke begrippen over macht
te bedenken, dat waren er 12.000, om zich alle moge
lijke vragen te stellen die hem alle kennis over schil
derkunst moeten verschaffen, dat werden er 1.160 en
hij heeft in 107 bladzijden een litanie van 1.300
typeringen van mensen gespuwd. Hiernaast de eerste
achttien van alle typeringen die het gedicht 'Visioen van
de overkant' bevat.
Visioen van de overkant
en van hen
Die de wereld een schijtgat noemen.
Die een mens aan zijn woord houden.
Die veel verwachten.
Die altijd beginnen met afpersen
Die de hele wereld tot zich willen nemen.
Die niemands fijngevoeligheid verachten.
Die met hun ogen draaien.
Die een ander misleiden.
Die schijntolerant blijken.
Die goed voor zichzelf zorgen.
Die naar de ander loeren.
Die gedwee kunnen zijn.
Die uitgesproken aanwezig zijn.
Die lichaam en geest denken te kunnen scheiden.
Die een ander de adem ontnemen.
Die gevoel voor absurdisme hebben.
Die verpest zijn door verplicht onderwijs.
Die troost schenken in de vorm van medeleven en drank.
Met dank aan Pier Paolo Pasolini (geboren in 1922, vermoord
in 1975 vanwege zijn gruwelijke antifascistische film Salö o Ie 120
giornate di Sodoma, Salö of de 120 dagen van Sodom), de grote
Italiaanse filmmaker die net als Perec en Spinoza de heersen
de mores ter discussie durfde te stellen en zijn heil zocht in
de waarachtigheid van de mens, inclusief schaduwzijde.
27 Zeeuws Tijdschrift 2004/5
