Signalementen samenstelling JAN J.B. KUIPERS Einde van de cultuurhistorische reeks Toon Franken, Op stoom! Middelburg: Provincie Zeeland, 2004. isbn 90-71565-77-7, 4,50. Het staat er opmerkelijk droog, aan het eind van de inleiding van Toon Frankens nieuwe boek over Zeeuws industrieel erfgoed: 'Op stoom! is het laatste deel in een serie met onderwerpen over een cultuur historisch onderdeel van de Zeeuwse geschiedenis.' Jawel, het is over en voorbij met de befaamde cultuur historische reeks van de provincie Zeeland, een pro ject van de voormalige afdeling voorlichting (nu com municatie geheten), en meer in het bijzonder van de daar werkzame ambtenaar (en schrijver) Robbert Jan Swiers, die als initiator en eindredacteur van de mees te delen optrad. In elf jaar verschenen in totaal twaalf boekjes. De meeste afleveringen van de reeks zijn in - althans voor regionale uitgaven - grote aantallen over de toonbank gegaan, vele boekjes beleefden een tweede of zelfs derde druk. In totaal zijn er meer dan 35.000 exemplaren van de verschillende delen in of buiten Zeeland verkocht. Een indrukwekkend cijfer. Vanwaar die populariteit? De deeltjes puilen uit van feiten, wetenswaardigheden, afbeeldingen en praktische informatie over de beschreven objecten, én ze zijn (spot)goedkoop. Waarom dan ermee gestopt? De speech van cultuurgedeputeerde Van Waveren tijdens de presentatie van Op stoom! in het najaar van 2004 ging hier uiteraard op in. Het grote aantal publicaties over Zeeuwse historische onderwerpen de laatste decennia - inclusief die in de reeks - hebben al een breed scala aan onderwerpen ontsloten voor een breed publiek. Verder was er het populaire verza melwerk Ach lieve tijd, terwijl bij dezelfde uitgever nu de qua opzet vergelijkbare serie Zeeland van toen e[ nu wordt geproduceerd. Ook het oogmerk van déze series is het verschaffen van inzicht in onderdelen van de Zeeuwse geschiedenis op overzichtelijke, wetenschap pelijk verantwoorde en voor een groot publiek toegan kelijke wijze. Verder hebben velen zich in en buiten het provin ciale apparaat afgevraagd, óók toen de reeks nog in full swing was, of een provinciale overheid zich wel zo Cokesfabriek in Sluiskil, machinehal van de elektriciteitscen trale (1938); fragment omslagafbeelding van Op stoom!. nadrukkelijk op het uitgeverspad diende te begeven. De lage prijs van de deeltjes in de cultuurhistorische reeks kon immers makkelijk voor 'valse' concurrentie worden aangezien. Een commerciële uitgever kan der gelijke uitgaven nooit voor een dergelijke prijs op de markt brengen. Het succes moet natuurlijk ook worden verklaard uit het simpele feit dat de reeks in een behoefte voor zag, en de voorradige delen zullen dat ook na afslui ting van de reeks blijven doen. Het eerste uitgaafje kwam voort uit het besef dat historische gebouwen meer open moesten staan voor het publiek. Vaak waren bijvoorbeeld monumentale kerken niet te bezoeken, omdat de beherende kerkgenootschappen het niet tot hun taak rekenden om op te treden in sferen van cultuureducatie en monumentenzorg. In de destijds verschenen nota van de provincie Recreatie en toerisme in evenwicht werd een lans gebroken voor de integratie van cultuurhistorie, recreatie en toe risme. Daaruit vloeiden activiteiten en voorzieningen 69 Zeeuws Tijdschrift 2005/1-2

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 2005 | | pagina 73