De vestingwallen van Retranchement. Prins Maurits begon in De Zuidpoort te Sluis, de oude toegangspoort vanuit Aardenburg. De van 1604 met de aanleg van de vesting. Foto: P. Stockman. origine hoge Middeleeuwse stadspoort is eind zestiende eeuw verlaagd bij de aanleg van de huidige aarden omwalling. Foto: P. Stockman. tijde van de Tachtigjarige Oorlog zijn aangelegd in het landschap te visualiseren. Een linie is een reeks van samenhangende verdedigingswerken, meestal in de vorm van aarden forten, die door middel van een versterkte dijk met elkaar zijn verbonden. Een linie loopt als een aaneengesloten verdedigingslijn door het landschap. De meeste linies dateren uit de periode van de Tachtigjarige Oorlog. In de eeuwen erna zijn er nog dikwijls werkzaamheden aan verricht waardoor er op veel plaatsen latere toevoegingen te zien zijn. In sommige gevallen werden oude stukken liniedijk weer opgenomen in linies die in later tijd zijn aan gelegd. Het laatste grote linieproject dat in Zeeuws- Vlaanderen is uitgevoerd, betreft de Inundatielinie van Oost-Staats-Vlaanderen van het eind van de acht tiende eeuw. Het grensgebied van Zeeland en Vlaanderen heeft als bijzonderheid dat het een oud slagveld is. Hier is de strijd gestreden tussen de Noordelijke Nederlanden en Spanje. In deze streek wordt de vaderlandse geschiede nis weer tot leven gebracht. Uit de historie bekende figuren als Willem van Oranje, prins Maurits, de hertog van Alva, Alexander Farnèse hertog van Parma en zelfs Karei V en Philips II hebben hier werkelijk in levenden lijve rond gelopen, gegeten en geslapen. Afwisselend werden tijdens de Tachtigjarige Oorlog door zowel de opstandige Noordelijke Nederlanden (de Staatsen) als de Spanjaarden werkzaamheden aan de linies verricht. Voorzover bekend zijn de Spanjaarden als eerste begonnen met de aanleg van forten, de Staatsen met de aanleg van liniedijken. In veel gevallen had de aanleg van een liniedijk een waterstaatkundige bedoeling met een militair-strategische achtergrond. Indien de terreinomstandigheden het toelieten, wer den er op verschillende plaatsen in de liniedijk sluizen aangelegd. Naast de afvoer van overtollig polderwater dienden ze om in tijd van oorlog voor de linie liggende gebieden gecontroleerd onder water te kunnen zet ten. De aanwezigheid van pleistocene dekzandruggen temidden van laagliggende veengebieden, de hoge grondwaterstand en de alom tegenwoordigheid van water maakten dat Zeeuws-Vlaanderen destijds uiter mate geschikt was voor de aanleg van linies. Historische achtergrond De grens tussen Vlaanderen en Zeeuws-Vlaanderen is actueler dan ooit. Het is een historisch gegroeide grens die Vlaanderen in de loop van de geschiedenis verschillende keren geprobeerd heeft op te heffen. Met andere woorden: het was de bedoeling (misschien is dit nog steeds wel het geval) om het aan de Noor delijke Nederlanden verloren stuk Vlaanderen weer terug in bezit te krijgen. Hoe komt het dat de 'kop' van Vlaanderen nog steeds in Nederlandse handen is? Door allerlei oorzaken op politiek, sociaal, gods dienstig, economisch en ander gebied kwam het in het 22 Zeeuws Tijdschrift 2006/1-2

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 2006 | | pagina 26