Woningen van de Algemene Woningbouwvereniging in Nieuw-
Middelburg.
De Baarsjesstraat in 't Zand in Middelburg.
Sociale woningbouw in Zeeland
Ir. F.G.C. Rothuizen was als stadsarchitect betrok
ken bij de eerste seriematige woningbouw rond het
Rimmelandplein in Goes. De verschijningsvorm van
deze buurt past helemaal in de opkomende Hollandse
Stijl met als hoofdkenmerk beheerste en zorgvuldige
architectuur. De in nog zeer goede staat verkerende
woningen van de architect Ph. Hamers in de vlak
bij het Rimmelandplein gelegen Wulfaertstraat zijn
onlangs tot jong monument verklaard. De woningen
in deze buurt waren voornamelijk koopwoningen ter
wijl een klein percentage als sociale huurwoning ter
beschikking kwam.
In Nieuw-Middelburg lag dat anders. Deze uitbrei
ding direct achter de Veerse Singel is gerealiseerd als
volkswoningbouw door twee woningbouwverenigin
gen. De Christelijke Woningstichting 'Volksbelang'
en de Algemene Woningbouwvereniging bouwden in
totaal 260 woningen in één stedenbouwkundig plan.
De verzuiling van die dagen is nog tastbaar in de ver
schillende manieren waarop de woningen van de twee
woningbouwverenigingen eruitzien. De 'christelijke'
woningen zijn voorzien van lijstgevels en af en toe
een topgevel terwijl de 'algemene' aan de erkers her
kenbaar zijn. De wijk is nu meer dan 80 jaar oud en
ziet er nog altijd knus uit, maar het uiteenvallen van
de sociale structuur is tegenwoordig af te lezen aan de
soms verwaarloosde straatjes en tuinen.
De stedenbouwkundige opzet van de vaak kleine
en bescheiden Zeeuwse woonbuurten kwam dan
weliswaar planmatig tot stand, maar dikwijls ontbrak
een heldere filosofie. Vaak waren het logische inrich
tingsprincipes gebaseerd op het al aanwezige straten-
patroon, of was het ontwerp een gevolg van gecompli
ceerde eigendomstructuren. De plannen voor Nieuw-
Middelburg en de Rooie Buurt in Vlissingen vormen
hierop een uitzondering. Aan deze buurten lag wel
een heldere filosofie ten grondslag en ze zijn volgens
strakke principes ontworpen.
In de Rooie Buurt zijn duidelijk elementen van
de zogenoemde tuinstad principes aan te wijzen. In
Garden Cities of Tomorrow (1902) pleitte de auteur
Ebenezer Howard voor betere stedenbouw en een
betere maatschappij op basis van een koppeling tus
sen de stad en het platteland. In Nederland zijn geen
echte tuinsteden in de zin van Howard gerealiseerd.
Wel is zijn gedachtegoed van koppeling van stedelijke
voorzieningen met ruime groenvoorzieningen uit
gewerkt in kleinschalige woonbuurten. Zo was er de
Nederlandsche Tuinstadbeweging (1904) die Howards
ideeën uitdroeg, wat resulteerde in een aantal aardige
wijken in Amsterdam en Rotterdam.
Een Zeeuws voorbeeld ervan is de bovengenoemde
Rooie Buurt die in 1909 gerealiseerd werd door de
Vereniging tot Verbetering van de Volkshuisvesting. De
Rooie Buurt is volgens een helder ordeningsprincipe
21 Zeeuws Tijdschrift 2006/3-4
