De verplaatsing van de scheepswerf de Koninklijke Schelde Groep, 'De Schelde', uit de binnenstad
van Vlissingen naar elders biedt mogelijkheden om de in tweeën gedeelde binnenstad weer samen te
voegen. 130 jaar lang heeft 'De Schelde' een belangrijke rol gespeeld in Vlissingen. Niet alleen vond
een groot deel van de bevolking er werk, maar door uitbreiding van de werf en de verschillende dokken
en scheepshallen werd steeds meer van de oude stad opgeslokt. Door Evert de longh en Willem
Heijbroek
den, in 1443 werd de Engelse Haven gegraven. Philips
de Schone legde in 1489 de eerste omwalling aan met
een groot stenen bolwerk, het huidige Keizerbolwerk.
Na de overgang naar Willem van Oranje in 1572,
werd de stad aan de oostkant uitgebreid: de Nieuwstad.
Tussen deze uitbreiding en de oude omwalling is de
Pottehaven aangelegd (gedempt in 1909). Vlissingen
promoveert tot admiraliteitsstad en krijgt in 1580 een
rijkswerf met marinebasis. In de vroege zeventiende
eeuw gaf prins Maurits opdracht een vestinggordel
met bastions rond de stad aan te leggen. De nieuwe
Dokhaven of Oosterhaven viel binnen de omwalling.
Hier vestigden zich stadstimmerwerven en touwslage-
rijen. In 1696 werd de spuisluis omgebouwd tot het
vermoedelijk oudste droogdok van Europa volgens de
plannen van de Engelsman Perry (daarom Dok van
Perry genoemd)Vlissingen werd een vesting van bete
kenis met een belangrijke marinebasis, die tot 1816 zou
blijven functioneren.
De Nieuwstad groeide uit tot aan de Dokhaven en
langs de kades verrezen patriciërshuizen, waar de
handelslieden van de West-Indische Compagnie zich
vestigden. In de achttiende eeuw had een uitbreiding
en verdichting van de bebouwing plaats, vanwege de
functies van de Dokhaven, zoals het Admiraliteitshuis
Onder het motto 'De stad geeft en de stad neemt' is
een ontwikkeling gestart, waarbij een projectgroep van
de gemeente Vlissingen na een cultuurhistorische ver
kenning een mastrrplan heeft laten ontwikkelen door
de stedenbouwkundigen van het bureau VHP. Daarbij
is een groot aantal geledingen uit de samenleving
ingeschakeld, waaronder de provinciale commissie
van de Bond Heemschut. Deze nieuwe start biedt de
unieke mogelijkheid de karakteristieken van het werf-
gebied te combineren met die van de oude binnen
stad. Een eerste aanzet is gegeven bij de presentatie
van het masterplan op 17 december 2005. Daar heeft
de gemeente Vlissingen ook de intentie uitgesproken
het voormalige stadhuis, het Van Dishoeckhuis, weer
in oude glorie te herstellen.
Vlissingen door de eeuwen
Een klein dorpje op een kreekrug, dat in het begin
van de middeleeuwen aan de oever van de Schelde
ontstond, groeide uit tot een ommuurde stad met
haven. Ten oosten van de kreek ontwikkelde zich de
nederzetting Nieuw-Vlissingen, die in het bezit kwam
van graaf Floris V. Zijn opvolger graaf Willem III liet
een langgerekte haven aanleggen met bijbehorende
spuikom en getijdemolen. Handel en visserij floreer
33 Zeeuws Tijdschrift 2006/3-4