Maritieme folklore en fictie Graddy Boven Arne Zuidhoek, met ills, van Jack Staller, In de schaduw van de Vliegende Hollander. Zaltbommel: Aprilis, 2006. ISBN 905994092x, 22,50. Rob Ruggenberg, Het verraad van Waterdunen. Amsterdam/Antwerpen: Querido, 2006. ISBN 9045103109, 15,50. In de schaduw van de Vliegende Hollander is de jong ste loot aan de wijdvertakte stam van de sage van de Vliegende Hollander, één van de twee Zeeuwse (zwerf) sagen die het tot internationale faam brachten. De andere is natuurlijk het verhaal van de meermin van Westenschouwen. Van beide is De Vliegende Hollander het beroemdst; eigenlijk betreft het een Britse literaire kunstsage, eventueel op basis van 'authentieke' mondelinge tradities over Nederlandse spookschepen in de zeventiende en achttiende eeuw. Het Zeeuwse element is het 'feit' dat het spookschip ergens in de Gouden Eeuw zou zijn uitgevaren uit Temeuzen, een verzinsel van schrijver-zeeman Frederick Marryat The Phantom Ship, 1837). In de schaduw van de Vliegende Hollander is rijk geïllustreerd door onder meer Jack Staller, geestelijk vader van de stripreeks De Vliegende Hollander. De teksten zijn van Graddy Boven, historicus, en maritiem kunstenaar en schrijver Ame Zuidhoek, van wie ook vele illustraties zijn opgenomen. In totaal betreft het zo'n 135 illustra ties in fullcolour. Een gouden greep is het afdrukken van vele oudere boeken die het thema tot onderwerp hadden: een picturaal bibliografisch overzicht als het ware. De literatuurlijst zelf is overigens zeer grillig en - de auteurs zeggen het zelf al - onvolledig; zo is jongere Zeeuwse relevante literatuur zoals een the manummer van literair tijdschrift Ballustrada uit de jaren negentig, hoewel in bibliotheken van maritieme musea en instituten ruim aanwezig, weggelaten. De Temeuzenconnectie ontbreekt uiteraard niet in de vlot te tot zeer vlotte teksten, evenmin als toevoegingen van moderne en actuele elementen aan het fictionele 'ver haal van de zee' waarvan de Vliegende-Hollandersage zo'n prominent onderdeel is; zo releveren de auteurs de recentelijk opgang makende film en het boek (van Sebastian Junger) A Perfect Storm. En op pag. 70 komen we zelfs L. Ron Hubbard tegen, SF-schrijver en stichter van de Scientology-beweging. Hij schreef met Saved by De Vliegende Hollander, zelfs al een attractie (in aanbouw) in de Efteling. Foto: Jan Kuipers. the devil (1940) ook een Vliegende-Hollanderverhaal. In de schaduw van de Vliegende Hollander is wegens het ontbreken van een register en inhoudsopgave al even labyrintisch als de sage zelf. Maar waarom toch die voortdurende aandacht en belangstelling voor ons nationale spookschip? Arne Zuidhoek zoekt een verkla ring in de eerste twee zinnen van de inleiding: 'Over het algemeen is de nuttige functie van god, de goden, halfgoden, spoken, heksen en fantomen bevredigend aangetoond. Geloven en daarmee hopen, inspireert de mens in zijn drift naar weten, ontdekken en veroveren.' Voor de oudere jeugd schreef Rob Ruggenberg het met grote vaart vertelde Het verraad van Waterdunen, een boek met gebruikmaking van zowel het 'hotte' thema van de Zeeuwse verdron ken landen als de geschiedenis van Watergeuzen én door de auteur wat opgepepte regionale mari tieme folklore. De jongen Robbe is de enige die weet te ontsnappen als de schout en zijn knechten in Dordrecht zijn 'ketterse' ouders en hun gezin komen vermoorden. Hij zoekt bescherming bij zijn oom, maar wordt door hem verkocht aan een aan tal Spaanse soldaten. Vanaf dat moment is Robbe een mochilero, een soldatenslaafje, en Robbes leven verandert in een hel. Als het kamp waarin Robbe verblijft wordt overvallen en één van de gevangen genomen daders een meisje blijkt te zijn, helpt hij haar te ontsnappen op een spannende vlucht die eindigt op het eilandje Waterdunen, in de mon ding van de Westerschelde. De avonturen rijgen zich aaneen en Ruggenberg verbloemt nergens de 50 Zeeuws Tijdschrift 2006/3-4

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 2006 | | pagina 52