Dankzij de Europese Unie kennen wij op het con
tinent al zestig jaar vrede! Op een continent dat gedu
rende ettelijke eeuwen vele bloedige conflicten heeft
gekend. Ik begrijp dat dit vredesargument voor de
jongere generaties wellicht minder doorslaggevend is
in de rechtvaardiging van de Europese integratie - zij
hebben immers de Tweede Wereldoorlog niet bewust
meegemaakt. Maar ik wil erop wijzen dat vrede nooit
definitief verworven is, denken we maar aan de
Balkanoorlogen die nog geen tien jaar geleden het
Europese continent diepgaand hebben verscheurd. De
stabilisatie van deze contreien ligt nu in handen van
de Europese Unie die als enige instantie de excessen
van het nationalisme aldaar kan neutraliseren.
Dankzij de Europese Unie hebben wij een econo
mische integratie tot stand gebracht die haar gelijk
niet kent in de geschiedenis. De economische voor
delen zijn vooral voor de kleine lidstaten zoals België,
Nederland en Luxemburg in het oog springend. Zij
profiteren het meest van de verruiming van hun
markt en de toegang tot 450 miljoen EU-consumen-
ten. Als kleine Europese landen met een beperkte
binnenlandse markt konden zij immers niet, zoals
andere landen, al vroeg de schaalvoordelen bij de
industriële productie benutten.
Laten we dit nu even voor de Nederlandse situ
atie bekijken, ervan uitgaand dat Nederland met
zijn handelsoverschot van 26,2 miljard euro (2004)
een exportland is. De handelsbalans laat zien dat
Nederland vooral (56 procent) naar de andere EU-lid-
staten exporteert. Duitsland is daarbij de grootste en
belangrijkste handelspartner, aangezien 27 procent
van de Nederlandse uitvoer richting Bondsrepubliek
gaat. Na Duitsland zijn België en Frankrijk de
voornaamste handelspartners van Nederland. De
Verenigde Staten komen pas op de vijfde plaats.
De voordelen van het EU-lidmaatschap voor
een exportland als Nederland zijn overduidelijk:
de euro maakt als gemeenschappelijke munt snel
lere, eenvoudigere betalingen mogelijk en bespaart
transactiekosten in de eurozone. De invoering van de
euro heeft de economische en financiële integratie
bevorderd door de markten homogener te maken, en
heeft de opkomst van nieuwe, innovatieve producten
en technieken gestimuleerd. Voorts beperkt de euro
ook de risico's van koersschommelingen, en zorgt hij
voor transparantie en eerlijke concurrentie tussen de
eurolanden. Deze landen sparen door de invoering
van de eenheidsmunt volgens de berekeningen van de
Europese Commissie ongeveer 0,4 procent van hun
BBP, hetgeen in 2004 overeenkwam met nagenoeg
30 miljard euro.
De Europese binnenmarkt maakt voorts ook
enorme douanebesparingen mogelijk op het vlak
van uitwisseling van goederen, personen en kapitaal.
Zeker voor grensgebieden was het Schengen-verdrag
een belangrijke stap vooruit. Provincies als Zeeland
en Oost-Vlaanderen behoren nu minder tot een
grensgebied omdat de fysieke barrières die hen in het
verleden scheidden, sedert Schengen nagenoeg zijn
opgeheven.
Ten slotte wil ik het ook hebben over de politieke
voordelen die de Unie genereert. De EU is natuurlijk
in aanvangsfase grotendeels een economisch project
geweest, maar gaandeweg zijn er politieke structu
ren uitgebouwd die ook niet-economische en meer
algemeen-politieke taken op zich konden nemen.
Ik denk in de eerste plaats aan de aanpak van de
internationaal georganiseerde criminaliteit - illegale
wapen- en drugshandel, mensenhandel en mensen
smokkel - waar de EU via een grensoverschrijdende
justitiële en politiële samenwerking (Europol) al tal
van effectieve resultaten heeft geboekt. Verder zouden
wij zonder de EU wellicht geen milieusamenwerking
zoals 'Kyoto' en geen Internationaal Strafhof kennen.
Tenslotte bestrijdt de EU ook actief de sociale verschil
len tussen de Europese regio's en de problemen die
daarmee samenhangen. Zij verleent de structureel
zwakke regio's van Europa jaarlijks steun uit het
structuurfonds en in de vorm van 'interne maatrege
len', waardoor de nationale begrotingen worden ont
last en de economische kloof tussen de verschillende
regio's wordt verkleind.
Natuurlijk is het werk niet af. Er zijn nog vol
doende beleidsdomeinen die een gemeenschappelijke
aanpak vereisen en waarin we niet minder maar meer
Europa behoeven. Illegale immigratie bijvoorbeeld
waarbij de lidstaten dringend een coherent asielbeleid
op touw moeten zetten. Onderzoek en ontwikkeling
bijvoorbeeld waartoe we een eenvormig Europees bre
vet nodig hebben alsook meer investeringen dienen
op te starten. Een gemeenschappelijk buitenlands
beleid ook en een Europese defensiemacht die mondi
aal kan optreden.
10 Zeeuws Tijdschrift 2006/7-8
