wel in klimaatvoorspelling en een reeks van oceano-
grafische producten en diensten voor de duurzame
exploitatie van de EEZ's en regionale zeeën als de
Noordzee.
Binnen de metafoor van 'Een KNMI voor de
Noordzee', wordt aan de Haagse politiek voorgesteld
om op proactieve wijze te gaan investeren in een regi
onaal marien informatiesysteem voor het duurzame
beheer en gebruik van het kapitaal van de Noordzee.
Niet wachten tot Engeland of België het voortouw
nemen maar inspelen op het EU-beleid en er op cre
atieve wijze gebruik van maken om onze positie als
innovatieve watermanager en beheerder te behouden
en te versterken.
Zeeuwse toekomstflitsen
Zeeland had blijkbaar een ramp nodig die illustratief
was en is voor de kwetsbaarheid en de grenzen van de
'maakbaarheid' van Nederland, om de aandacht van
Den Haag te krijgen. Toch is er nog steeds een wereld
van verschil te constateren tussen de Randstad en de
rest van het land; dit ondanks onze Europese oriën
tatie. Er is nu een 'Deltaplan voor de Zeeuwse ken
niseconomie'. Zeeland, ingeklemd tussen de Randstad
en Vlaanderen, heeft veel te bieden.
Een greep: Overheid, ondernemingen en onder
wijs - de drie O's - werken in Zeeland samen in
verschillende innovatietrajecten. In het rapport Zee
in zicht, zilte waarden duurzaam benut (2004) van de
Stichting Toekomstbeeld der Techniek, wordt in het
ontwerp Zee-nergie voortgeborduurd op bestaande
kennis rondom de Oosterschelde. Innovatie in natuur
ontwikkeling gaat hand in hand met de ontwikkeling
van nieuwe waterkeringen en zilte tuinbouw. Het
ontwerp illustreert een omslag in het denken van
ruimtelijk scheiden van natuur en productie, naar het
integreren ervan. Zee-op-land is een ander concept
dat in deze provincie, maar ook elders in ons land, al
ingang heeft gekregen. Zee-op-land betekent inten
sieve, gecontroleerde kweeksystemen voor vissen als
paling, meerval en tong, wieren; maar ook het Icweken
van exclusieve zeegroenten als zeeaster, zeekraal, zee
kool en zeebiet.
Het Centrum voor Estuariene en Mariene Ecologie
(CEMO) in Yerseke (onderdeel van het Nederlands
Instituut voor Ecologie (NIOO) heeft onder leiding
van zijn uit België afkomstige directeur Carlo Heip,
internationale faam verworven en onderhoudt nauwe
banden met Nederlandse en Vlaamse universiteiten.
Het CEMO heeft een bijna niet te evenaren positie
verworven in het Brusselse kenniscircuit. Het is een
instituut waar Nederland en zeker Zeeland trots op
mag zijn. In het zog van de activiteiten van het CEMO
zijn de Hogeschool Zeeland en de Roosevelt Academy,
in samenwerking met de Open Universiteit, de univer
siteiten van Antwerpen, Gent en Maastricht, begonnen
met een master-opleiding, waarbij wordt uitgegaan van
de zee als een systeem. Hierbij richt men zich op het
opleiden van de operationele managers van de zee van
de toekomst. Voor een duurzaam beheer en gebruik
van de oceanische ruimte hebben we dergelijke prakti
sche mensen met een gedegen opleiding nodig.
In een aantal toekomstbeelden schetsen ver
schillende denkers allerlei mogelijk visies. De
Rijkswaterstaat kijkt voorzichtig tien tot twintig jaar
vooruit, de Stichting Toekomstbeeld der techniek
doet dat wat rigoureuzer. In Toekomstflitsen. Visies op
onze waterplaneet (2004) presenteren de futurologen
Robbert en Rudolf Das een visie van een Zeeland,
waarin het land marginaal is. Vele Zeeuwen gruwen
daar nog van maar toch is aanpassing aan zeespie
gelstijging en leven met de zee niet alleen een fan
tastische uitdaging voor Zeeland maar ook voor alle
mensen die leven in kust- en deltagebieden. Slimme
oplossingen zijn innovatieve exportproducten.
Dit artikel werd als lezing uitgesproken door Jan Stel op 13
december 2006 in Middelburg.
24 Zeeuws Tijdschrift 2006/7-8
