Signalementen
samenstelling Jan J.B. Kuipers
De dorstige vrouw van Oom Henk
Cornelis van Minnen, Amerika's beroemdste Nederlander,
een biografie van Hendrik Willem van Loon. Amsterdam:
Boom, 2005. ISBN 90-8506-180-6, 34,50.
Saskia de Bodt, Een Zeeuwse idylle. Het beeld van
Zeeland in prentenboeken 1900-1960. Arnhem: Terra
Lannoo i.s.m. de Zeeuwse Bibliotheek, 2006. ISBN-
10-9058976041; ISBN 13-978-90-5897-604-8, 17,95.
Aan vergetelheid ten prooi, behalve in Zeeland,
althans waar het zijn naam betreft: in juli 2006
werd voor de veertiende keer de H.W. van Loon
Hardzeildag (Zierikzee-Veere en Veerse Meer) geor
ganiseerd voor hoogaarzen, hengsten en andere
rond- en platbodems, en geïnspireerd door de race
die Hendrik Willem van Loon in 1928 uitschreef voor
de Arnemuidense vissers in Veere. Over schrijver,
journalist en educator Van Loon, die wel wat meer
presteerde dan de organisatie van hardzeilevene
menten, schreef Cornelis van Minnen een kloeke
biografie. Het boek, mooi uitgevoerd met stofomslag
en leeslint, werd genomineerd voor de Zeeuwse
Boekenprijs 2006, maar behaalde niet de overwin
ning. Van Minnen is directeur van het Roosevelt
Study Center in Middelburg. Hier en daar verschenen
tot dusver wel wat artikelen en verspreide publicaties
over Van Loon, maar met Van Minnens boek beschik
ken we nu pas over een volwaardige en uitstekend
gedocumenteerde biografie van deze flamboyante en
ook fysiek zeer aanwezige, want zwaarlijvige bestsel
lerschrijver en amateurcasanova. Niemand minder
dan Arthur Schlesinger schreef het voorwoord. Want
ooit was H.W. van Loon (1882 - 1944) een inter
nationale beroemdheid, die VS-president Franklin
Roosevelt, schrijver Thomas Mann, Albert Einstein,
koningin Wilhelmina en prinses Juliana tot zijn
vrienden of goede bekenden kon rekenen. Tussen
beide wereldoorlogen zond Hendrik Willem een niet
aflatende stroom van populair-wetenschappelijke, zelf
geïllustreerde boeken over geschiedenis en kunst,
radioprogramma's en krantenstukken de wereld in;
hij was in deze periode de bekendste Nederlander in
de Verenigde Staten, en een soort intermediair tussen
het Witte Huis en de Nederlandse regering. Hij maak
te de Amerikanen vertrouwd met de Nederlandse
geschiedenis en cultuur. 'I put Holland on the map,
and that's the simple truth,' zei de 136 kilo wegende,
joviale, eigengereide en notoir ontrouwe Van Loon
zelfverzekerd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog
probeerde hij de onder het Duitse juk zuchtende
Nederlanders als 'oom Henk' via een kortegolfzender
moed in te spreken.
Al in 1902 was Hendrik Willem van Loon naar de
Verenigde Staten vertrokken, waar hij in 1921 door
brak met zijn boek The Story of Mankind. Tussen 1928
en 1931 beleefde Van Loon een intermezzo te Veere,
wat niet alleen de hardzeilwedstrijd opleverde, maar
ook anonieme rondgangen als goedgeefse kerstman
en het gedenkwaardig evenement van het bezoek van
Edna Peters, Miss America, aan het slaperige stadje
(in het boek ergens 'dorp' genoemd!), hetgeen uiter
aard resulteerde in een foto van de fraaie dame in
Veers kostuum. Van Loon zelf noemde deze jaren de
gelukkigste van zijn leven; Van Minnen wijdde hoofd
stuk 10 aan deze periode.
Een productieve en beroemde figuur, deze
Hendrik Willem van Loon, zeker, een man met een
enorm brede ontwikkeling. Maar tegenover deze berg
van vlees en feiten gesteld mist de lezer de diepte.
Van Loon, de man van grote woorden en gebaren
en weidse panorama's, was een verteller en eerder
een typische Noord-Amerikaan dan een Nederlander
- en misschien een beetje een schreeuwlelijk. In zijn
schaduw bewogen zich figuren die eigenlijk meer tot
de verbeelding spreken, zoals zijn drankzuchtige en
ietwat tragische echtgenote Jimmie. Het is een attrac
tief aspect van een 'gevuld' boek als dit, dat je achter
de enorme facade van
de protagonist ook op
zoek kunt naar der
gelijke fascinerende
personen met wier
levens het zijne zo
was verbonden.
Miss America in Veere,
1929. Rechts Van Loon
en links de burgemeester
van Veere, M.Q. Buijs
Ballot.
51 Zeeuws Tijdschrift 2006/7-8
