Hollandse en Zeeuwse galeien
Zoals gezegd zijn er ook galeien op het doek afge
beeld. Die waren vaak van Spaanse makelij en zijn in
het Nederlandse ruim slechts korte tijd gebruikt. Ze
zijn er zelfs naar Spaans voorbeeld gemaakt. Zulke
galeien waren we tijdens het samenstellen van de ten
toonstelling al eerder tegengekomen op het indruk
wekkende schilderij van Andries van Eertvelt over de
slag bij Sluis (1604) dat in het Belfort in Sluis hangt.
Daarop staat het gevecht tussen de Spanjaarden en
Nederlanders op de Westerschelde verbeeld. De afge
beelde galeien kwamen uit Dordrecht - Zwarte Galei
- en uit Vlissingen - De Fïesse.
Wat deden galeien op dit (veel latere) werk van
Pieter van der Velde? Uit een van de grotere schepen
komt een rookpluim, maar het geheel ziet er tame
lijk rustig uit. Die rookpluim zal wel een saluutschot
geweest zijn, geen teken van een gevecht. Bovendien
werden galeien in het Nederlandse ruim niet meer
gebruikt na het Twaalfjarig Bestand. Sommige sche
pen zien er vreemd uit, alsof ze van twee kanten tege
lijk geschilderd zijn. De schepen naderen een stad,
maar welke? De puntige torens lijken wel een beetje
op de stadspoorten van Zierikzee terwijl de ronde
torens eerder aan Frankrijk of Italië doen denken.
En de bomen lijken verdacht veel op palmbomen.
Misschien kunnen oude prenten van Zeeuwse steden
uitkomst bieden.
Zeeschilderkunst
Die nacht werk ik door. Al mijn boeken over mari
tieme kunst bekijk ik koortsig. Via internet bekijk ik
nog veel meer schilderijen op zoek naar overeenkom
sten. Ik probeer de eigenheid van allerlei zeeschilders
te benoemen. Hoe zie ik het verschil tussen een werk
van Abraham Storck, Cornells Claesz. van Wieringen
of Willem van de Velde de oude en de jonge?
Bij de samenstelling van de tentoonstelling
lagen een aantal schilders voor de hand: Vroom,
Storck en de al genoemde Van de Veldes. Hendrick
Vroom ging als jonge man naar Italië. Hij was er als
schilder in dienst van de grote mecenas kardinaal
Ferdinand de Medici. Bij terugkeer over zee ging hij
als een van de eerste Nederlanders zeestukken schil
deren. Hij specialiseerde zich in het genre, maakte
daar naam mee. Hij was niet de enige die zich ging
toeleggen op dit steeds populairder wordende genre.
Abraham Storck die het moment schilderde waarop
Michiel de Ruyter het loodje legde en de bekendste
van allemaal Willem van de Velde de oude. In zijn
eigen galjoot was hij aanwezig bij roemruchte zeesla
gen die hij meticuleus vastlegde. Hij deed dat zo pre
cies dat hij op sommige tekeningen aangaf van welk
standpunt hij werkte door zijn galjoot in te tekenen.
Hoe exact die tekeningen waren, bleek later toen
mede op basis ervan een replica van de De Zeven
Provinciën kon worden gebouwd.
21 Zeeuws Tijdschrift 2007 3-4
