Aardappelhaven
Dankzij de overheid, die triomf van De Kaloot.
Dezelfde overheid, uiteindelijk, die plannen steunde
om dit als zo waardevol geafficheerde restantje
natuur alsnog om zeep te helpen. Immers, er moest
een grootschalige containerterminal in Vlissingen-
Oost komen, de WCT (Westerschelde Container
Terminal) waaraan De Kaloot ten prooi zou vallen.
Initiatiefnemer Zeeland Seaports/ESM (ESM was
het samenwerkingsverband tussen Zeeland Seaports
en het Havenbedrijf Rotterdam NV) wilde inspe
len op de steeds toenemende 'containerisatie'. Het
eerste ontwerp behelsde een terminal van ongeveer
tweeduizend meter lang, groot genoeg voor zes deep
sea-containerschepen. De volledige capaciteit van de
terminal zou zo'n twee miljoen containers per jaar
bedragen. De WCT kreeg ook een haven voor de
binnenvaart, ten behoeve van de overslag. Waarmee
een activiteit hervat zou worden die een half mil
lennium geleden, vóór de Schelde wegens de strijd
tegen Spanje werd afgegrendeld, óók voor de nodige
bedrijvigheid zorgde op de Walcherse rede. Wat kon
daar op tegen zijn?
Te veel om op te noemen, zeiden de tegenstanders.
De beloofde werkgelegenheid was een illusie. De in
het vooruitzicht gestelde economische vooruitgang en
betere concurrentiepositie met andere zeehavens in de
regio werden weggewuifd. Want de WCT zou de wegen
en het spoor verstoppen, natuur en landschap werden
er onherstelbaar door beschadigd.
Bovendien was de Kaloot te bijzonder om op te
offeren. Al die fossielen die je er kon vinden, de haai
en-, muizen- en bevertanden, de zoogdierresten, de
archeologica! De Raad van State veegde de WCT-plan-
nen van tafel, nieuwe triomf voor De Kaloot. Juli 2005
presenteerde Zeeland Seaports een nieuw ontwerp.
Voor een ingekorte WCT, waarbij de jonge duintjes
aan de Kaloot behouden bleven.
En toen kondigde Verbrugge Terminals uit onge
duld aan dat ze een stuk verderop zelf een terminal
gingen aanleggen. Want, zo zei Verbrugge, zonder
grote containerterminal is Vlissingen een aardappel
haven. Duidelijke taal! De gebruikelijke reactie van de
politiek: meer bestuurlijke mist, meer spraakverwar
ring. Zomer 2007 is de uitkomst nog niet in zicht.
Schuimvlokken
Meeuwengekrijs. Uit de kleine koelwatercentrale komt
een onophoudelijk, sonoor gezoem dat het vertrouwde
geluid van op de zeewering lcapotslaande golven over
stemt. Vlokken vuilgrijs schuim in het afvoerkanaaltje
langs de grote strekdam spoeden zich zeewaarts.
Langs het kanaaltje zijn veel meeuwen actief, het blijft
duister wat ze opvissen. Bijna vijfendertig jaar geleden
staarden anti-kernenergieactivist Gerard van Reenen
en ik hier óók naar vuilgrijze schuimvlokken, munitie
verzamelend voor een artikel in het befaamde subcul
tuurblad Aloha.
Ik loop naar het uiteinde van de strekdam. Een
groot containerschip vaart onverstoorbaar voorbij aan
de droom van onze eigen Zeeuwse containerterminal.
Aan de overzijde, bewesten Terneuzen, doemen de
haast feeërieke, zilverkleurige structuren van Dow
Chemical op. Schijn en wezen. Ik herinner me een
korte e-maildiscussie met Kees Slager naar aanleiding
van een interview met Zeeuwse schrijvers in het blad
Wantij waarbij we allebei betrokken waren. Ik meldde
mijn fascinatie voor de indrukwekkende containersche
pen, Slager benadrukte het gevaar van explosieve en
chemische ladingen. Nooit geweten dat containers vol
kantoormeubelen en pannendelcsels kunnen ontplof
fen, repliceerde ik. Een uitwisseling van vooringeno
menheden was het, niet van feiten. Dezelfde schroom
voor details en concrete feiten merk ik bij een vogel
kenner en een amateur-geoloog die ik over de kwestie
aanspreek. De eerste meldt dat De Kaloot hem niet
belangrijk genoeg meer voorkomt ('De Kaloot is al weg'),
de tweede 'bemoeit zich niet met die controverse'.
Waar komen ze eigenlijk vandaan, al die fossielen,
die schelpen van één tot vijftien miljoen jaar oud?
Hans Warren wist het in 1950 ook niet. 'Daar even
wel van de Kaloot geen boorgegevens ter beschikking
staan, weten we niet, of de Kaloot ze zelf herbergt in de
diepte, of dat ze worden losgewoeld in de Schelde en
43 Zeeuws Tijdschrift 2007 I 3-4
