later opspoelen aan het strand.' De tertiaire lagen onder
de Kaloot bevinden zich waarschijnlijk twintig meter
en dieper, wist Warren. Vóór de Kaloot werden diepten
tot meer dan 60 meter gepeild, zodat het goed moge
lijk was dat de stroom daar de schelpen uit de tertiaire
lagen losschuurde, waarna 'stormen en stromingen'
ze op de kust wierpen. Warren: 'Zeker is het, dat door
de activiteiten van schelpzuigers en de vele bommen
en mijnen die in de oorlogsjaren in 't water en langs
de kust ontploften, veel fraaie schelpen uit hun schuil
plaatsen aan het licht werden gebracht, en dat het
de laatste, in dit opzicht rustige jaren, heel wat meer
inspanning vereist om echt mooie vondsten te doen.'
Flinke graafactiviteiten en waterbouw ter plaatse
zijn dus heilzaam voor de fossielenzoeker? Het is een
suggestie die de gemiddelde Kalootbeschermer het
schuim op de lippen zal brengen. Want de sfeer is
sinds jaar en dag behoorlijk grimmig.
Vruchteloos probeer ik een artikel over de Kaloot
uit het digitale Magazine van Mileudefensie, editie
mei 2003, te downloaden. De apocalyptische taal van
de lead spreekt me erg aan: 'Waar nu nog fossielen
worden opgescharreld, pootjegebaad, en vliegers wor
den opgelaten, worden vanaf 2008 anderhalf miljoen
containers overgeladen: de eindstrijd om het Zeeuwse
strand De Kaloot is in volle gang'. Eindstrijd, ragnarok,
armageddon, in die termen denken de last men standing
van het milieuactivisme oude stijl. Het stuk behelst
een interview met leden van de actiegroep 'Redt de
Kaloot': Addie den Herder, Kees Steketee en Freddy en
Teunie van Nieulande. Als ik de gedownloade tekst in
een documentje probeer te plakken om hem te kunnen
raadplegen verschijnt slechts een massieve barrière van
onleesbare tekens op mijn scherm. Falende ICT-kennis
bij Milieudefensie? Of is haar paranoia intussen zo ver
gevorderd dat niemand met haar onwankelbare teksten
aan de gang mag, zodat ze zuiver en eenduidig blijven,
als gebeiteld in evangelische stenen tafels?
'Ons enige Zuid-Bevelandse zandstrand moet
hoe dan ook worden behouden!' roept de website
van 'Redt de Kaloot', met een realistisch oog voor de
dagelijkse recreatieve noden van de medemens. Maar
- enige Zuid-Bevelandse zandstrand? En Wemeldinge
dan? Baarland? De Schelphoek bij Wolphaartsdijk? De
kleine strandjes aan de Oosterschelde zoals bij Goese
Sas, Kattendijke, Roelshoek?
Een leugentje om bestwil zullen we maar denken.
Strijders uit overtuiging, die zich hartstochtelijk en
zonder materieel belang inzetten voor hun ideaal,
verdienen respect. Dat geldt ook voor de Steketees en
Nieulandes die pal staan voor hun Kaloot. Maar de
overvloedige nabijheid van hedendaagse windmolens
wekt onvermijdelijk de associatie met de eeuwige
strijd van Don Quichotte, een in essentie tragisch
gevecht tegen de tijd en de verandering.
Vastgeplakt
Het valt te verdedigen dat het in de aard van De
Kaloot zélf ligt dat dit gebied niet vatbaar is voor
behoud. Het was altijd al aan verandering onderhevig,
omdat het nu eenmaal deel uitmaakt van het dyna
mische estuarium van de Scheldemonden. Begonnen
als de zandplaat Caloot, ver ten zuiden van de huidige
Kaloot, ontwikkelde het gebied zich als een veel bre
der en langer terrein, dat aan Zuid-Beveland raakte
vastgeplakt. Een eeuw geleden was echter de afbraak
al in volle gang. Let wel, dit was een natuurlijk proces.
Hans Warren pakte er in 1950 de atlas bij. 'Ilc
heb het eens nagezocht,' schrijft hij in het Zeeuws
Tijdschrift, 'op een plaats waar men in 1907 bij eb lopen
kon, staat nu, ook bij eb, 17 m water, en het strand is
daar ruim 260 m teruggeslagen.' Zijn conclusie: 'Jaar
in jaar uit wordt de Kaloot aangetast en afgeslepen door
de stroom, en met grote snelheid verdwijnt wat eerst
heel langzaam en geleidelijk werd opgebouwd. Zo is de
geschiedenis van Zeeland: opbouwen en afbreken, zee
wordt land en later wordt dat land weer zee.'
Het is vloed. De Kaloot wordt een nóg kleiner
Kalootje, Warrens 'teruggeslagen' strandje is geredu
ceerd tot een streep zand. Mijn vondsten vandaag: een
lege flacon zonnebrandcrème, twee verroeste blikjes,
een losgescheurd stuk kinderstoel van wit plastic.
Aan de vloedlijn staat een enigszins zonverbrand
meisje met een rode bilcinibroek. Ze schraapt met
haar rechtervoet in het zand als een zich vervelend
paard. Op zoek naar fossielen?
Diversiteit hoog houden. Bouwstenen voor een geïntegreerd natuurbe
heer. Wageningen: Alterra, 2007.
RIWA (Vereniging van rivierwaterbedrijven), Jaarverslag 1999-
2000.
J.J.B. Kuipers, 'Informatie voor de bevolking: cie. ad hoe
Borssele', Aloha 5-19 juni 1973.
Hans Warren, 'De Kaloot als natuurreservaat en recreatieoord',
Zeeuws Tijdschrift 1 (1950), 13-17.
Willem de Weert en Jan Moekotte, "'Enkel het azuur als
gezag". Zeeuwse schrijvers kiezen voor de groen-blauwe oase',
Wantij i9(2002)nr. 4, 3-5.
44 Zeeuws Tijdschrift 2007 3-4
