initiatieven tot een uitgebreide vlootbeschrijving.'
Hieruit ontstond het idee van Leen, Kees en Frederik
om een scheepvaartgeschiedenis samen te stellen
van alle Mullers die van de Puttershoelcse smid Johan
Christoffel Muller afstammen. 'De schepen die in het
bezit van de familie waren zouden een rode draad
in het verhaal vormen. In een latere fase besloot
Frederik de tekst rond de verschillende personen
en de vlootlijsten in twee gescheiden delen van het
boek op te nemen. Vanaf 2000 werden de plannen
geconcretiseerd en Frederik verklaarde zich bereid
om het beschikbare en nog te verzamelen materiaal te
ordenen en in een boek te verwerken.' Beide rederijen
openden hiervoor hun archieven en zegden steun toe
bij de financiering van het boek. Schippers - Slepers
- Reders werd uiteindelijk gepubliceerd bij het Scheldt
Information Office in Terneuzen, dat al langer dan
een halve eeuw de voor de maritieme sector belang
rijke Scheldt Guide uitgeeft.
Voor de ship lovers, maritieme documentalisten en
andere geïnteresseerden zijn de vlootlijsten uiteraard
een zeer belangrijke component van het boek. Alle
Mullerschepen zijn per hoofdstuk in de lijsten opge
nomen, met de belangrijkste technische gegevens en
de eigenaren. Van een groot aantal schepen is door
maritiem schilder Piet Griep een waarheidsgetrouwe
gouache gemaakt.
Een ander aspect van Schippers - Slepers - Reders,
dat een grotere groep lezers zal aanspreken, is dat
de familiegeschiedenis in samenhang wordt gezien
met ontwikkelingen op maritiem-economisch en
maatschappelijk gebied. Zo blijkt de interessante
telg Stoffel Muller (1771-1833), schipper en rond
reizend prediker, oprichter te zijn geweest van de
'Zwijndrechtse Nieuwlichters' of Mullerianen, een
religieuze sekte met christelijk-socialistische en paci
fistische beginselen die, los van elke kerk, bestond
van 1816 tot 1843 en die een uitgebreide reeks publi
caties inspireerde. Arthur van Schendel baseerde er
zijn roman De Waterman op en de bekende Zeeuwse
volks- en letterkundige P.J. Meertens koesterde lang
de (onuitgevoerde) wens om er een mooie monografie
over te schrijven.
Maatschappelijke ontwikkelingen en lange-ter-
mijnproblemen genoten altijd al de belangstelling
van auteur Frederik Muller. 'Hij was bijvoorbeeld ook
nauw betrokken bij de problematiek rond de rivier
dijkverhogingen en was lid van de toen opgerichte
Coördinatiecommissie Rivierdijkverzwaring van de
provincie Zuid-Holland,' vertelt Brigitte Janik. Uit cul
tuurhistorische belangstelling zette hij zich als lid van
deze commissie met succes in voor het behoud van
oude boerderijen, molens en historische lintbebou
wingen. Een rigoureuze sloop van oude bebouwing
zoals in Puttershoek, kon zo worden voorkomen. Zelf
bewoonde Frederik met zijn vrouw sinds 1982 een
oude boerderij met boerenerf in de Alblasserwaard.
Medewerking
'In de zomer van 2004 was een eerste ruwe vorm van
het boek geschreven en was de vlootlijst nagenoeg
klaar,' zegt Brigitte Janik. 'Frederik had echter nog
andere werkzaamheden, zoals medewerking verlenen
aan de Tweede Kamerverhoren over de Betuwelijn.'
Op 31 oktober kwam de grote slag: Frederik overleed
plotseling aan een hartstilstand. Het boek moest vol
tooid worden, vond Brigitte, en gelukkig vond ze steun
bij Leen en Kees en alle andere leden van de familie
Muller die bij het boek betrokken waren. Brigitte
Janik, van huis uit econome en vóór haar verhuizing
naar Nederland in 1974 werkzaam aan het Institut für
Sozialwissenschaften aan de universiteit van Basel, zou
het karwei redactioneel afronden. Dat behelsde onder
meer het structureren van de hoofdstukken, controle
van de data en de teksten, selectie van het beeldmate
riaal, het verzorgen van de communicatie tussen alle
betrokkenen en het vervaardigen van de uitgebreide
indices. Zo bevat het boek een uitgebreide personenin-
dex, gesplitst in een algemeen en een Mullerdeel. Ook
alle genoemde schepen zijn in een index opgenomen.
'Gelukkig was ik altijd al nauw bij het Muilerproject
betrokken,' vertelt Brigitte, 'en ook met de tot dan
geschreven tekst voldoende bekend.' Maar, zo bena
drukt ze, er zijn nog veel meer personen geweest die
uit vriendschap voor Frederik een hand hebben toe
gestoken en medewerking hebben verleend, buiten
'de normale kostencalculatie'. Zo is de fraaie grafische
verwerking en lay-out te danken aan Willem Neeteson
Lemkes en zijn medewerkers. Brigitte Janik: 'Alleen
hierdoor kon Frederiks werk worden voltooid en werd
het boek een mooie herinnering aan hem.'
Frederik Muller, Schippers - Slepers - Reders. 225 jaar scheep
vaartgeschiedenis van de familie Muller. Terneuzen: Scheldt
Information Service, 2006. ISBN 10: 9090212701, ISBN 13:
9789090212708, 39,50.
Informatie: www.multraship.nl,www.scheldtguide.com
59 Zeeuws Tijdschrift 2007 i 3-4
