Saman informeert intussen, voor de zekerheid,
toch even of ik het zeeverse wijtinkje dat ik bestel
heus met graat en al gebakken wens. Ja nou en of,
want het kluiven van de knapperige randjes laat ik me
niet ontnemen, die sensatie beleef je niet aan kibbe
ling. Voor het bescheiden prijsje van één euro eet ik
derhalve te Zierikzee een ongehoord vorstelijk hapje
- want hoeveel viswinkels zijn er nog die zulke frisse
wijtinlcjes voor je frituren? Met alleen peper en zout
erop? Dat zijn veel edeler 'smaakversterkers' dan zo'n
hele zwik industriële kruidenmixen die doorgaans op
kibbeling worden uitgestrooid.
Samans viswinkel (toepasselijk in de Visstraat
gelegen) is, al maakt hij ook 'moderne' traiteurs
schotels als paella en roergebakken garnalen,
ouderwets bescheiden van allure - hij en zijn vrouw
staan er met zijn tweeën in - maar juist het ont
breken van een mega-showvitrine verklaart dat wat
er hier op ijs ligt van superverse kwaliteit is. En, al
even uitzonderlijk: in de vitrine pronken de kabel
jauw, de griet en de tarbot in hun volle glorie. Het
bewijs van hun extreme versheid straalt af van de
glans van hun onbeschadigde huid en het heldere
rood van hun kieuwen. Er liggen behalve een tar
bot waar je 'u' tegen zegt, hele schollen, scharren,
panharing, wijtingen en rode ponen, allemaal niet
in hun blootgefileerde bast, maar zo kleurrijk zilver,
goud, oranje en staalgrijs als je ze bijna alleen nog
op Franse marktkramen aantreft. Samans vitrine
voorziet ook in kweekzalm en tilapia, maar 'negen
tig procent' van wat hij heeft, schat Saman, is lokaal
gevangen natuurvis. Wélke vissen het zijn, is der
halve seizoensgebonden. Saman koopt ze zelf op
Colijnsplaat.
Wonderbaarlijke visvangst
'Ik kom er alle donderdagen en vrijdagen, ik ken er de
vissers en ik zie er wat ik koop, dat is altijd de vis van
de laatste trek. Als je via de groothandel koopt, heb je
maar af te wachten wat je krijgt. Als je tong bestelt, is
die niet op één kwaliteit geselecteerd, maar op maat,
daarvoor worden kisten van verschillende vangstdata
bij elkaar gegooid.'
Saman houdt Colijnsplaat voor de beste: 'Ik weet
zeker dat je er de mooiste vis van alle Nederlandse
afslagen vindt, want daar komen de kleine eurokot-
tertjes die niet langer dan twee dagen wegblijven.
Hun vis is zorgvuldiger gevangen, met kleine trekken,
en dus ook beter verzorgd, want ze vangen niet zulke
enorme hoeveelheden tegelijk. De verwerking op het
schip vindt veel sneller plaats, des te eerder ligt de
vangst op ijs in de koelruimten.'
Op de afslag van Colijnsplaat kopen opvallend
veel Belgische visinkopers, licht Saman toe. 'Aan de
belangstelling die het buitenland ervoor heeft, kun
je al zien dat Nederland de beste vis ter wereld heeft,
Nederlandse vissers vissen gewoon het beste.' Dat
verklaart natuurlijk ook waarom Noordzeevis zo duur
is, 'Vooral Japan betaalt er veel voor.' Volgens Saman
verklaart het ook nog iets anders, namelijk dat restau
rants doorgaans zalm, of dorade op hun menu heb
ben staan, maar zo zelden onze eigen 'wilde' vissen
als griet, of poon: kweekvissen zijn het hele jaar ver
krijgbaar, voor vaste, lage prijzen. 'Kennelijk hebben
ze er meer verdienste aan.' Zou het ook zijn omdat
Nederlanders alleen zalm 'sjiek' vinden, veel chiquer
dan griet of poon?
'Niet alle vis die ik heb, is duur, hoor,' bemoedigt
Dion Saman. 'Schar en schol kosten bijvoorbeeld
maar vijfendertig cent per ons, wijting vijftig. Het ligt
denk ik ook niet aan de prijs, dat Nederland zo weinig
vis eet, maar aan gebrek aan eetcultuur. Een Belg richt
op Moederdag thuis een feestmaal aan, Nederlanders
gaan dan hooguit naar de Chinees. Hier trekken we
alleen met Kerst alles uit de kast, met Kerst heb ik
ineens heel veel mensen in de winkel die ik de rest
van het jaar nooit zie, en dan kan het allemaal niet
duur genoeg zijn. Eén keer per jaar! Ik denk wel eens,
dat als de Nederlandse vissersvloot alleen Nederland
als afzetgebied zou hebben, dan zouden twee boten al
het werk afkunnen.'
Saman Vis- en Palinghandel, Visstraat 13, Zierikzee, tele
foon 0111-413296.
67 Zeeuws Tijdschrift 2008 j 1-2
