Magie tussen Senegal en Nederland Door Amber Gemmeke Onverminderd proberen West-Afrikaanse vluchtelin gen per boot de Europese kust te bereiken. Onder de West-Afrikanen die succesvol migreren bevindt zich een groeiend aantal dat in Europa werk zoekt als spi ritueel medium. In Parijs en Londen prijzen ze hun diensten aan door in metrostations kleine briefjes uit te delen. In Zeeland zijn ze, bij mijn weten, nog niet gesignaleerd maar elders in Nederland duiken de kleine advertenties steeds vaker op. Een groot deel van de mannen die zich hier als 'medium' aanbieden komt uit West-Afrika: Senegal, Guinee Bissau, Guinee Conakry, Gambia en Mali. Zij opereren vaak binnen familieverband en reizen heen en weer tussen de verschillende Europese en Afrikaanse landen. Afgelopen jaren deed ik onderzoek naar de mysterieuze verspreiders van de kleine adver tenties in Nederland. Onderzoek in Senegal Na anderhalf uur op de houten bank achter in een pick up te hebben gezeten, samen met twintig andere reizi gers, arriveerde ik in wat het einde van de wereld leek. Ik was gearriveerd in Maka Kolibantan, een dorp in het arme oosten van Senegal. Maka zelf is redelijk wel varend. 's Avonds brandden er straatlantarens en een grote, mooie moskee sierde het dorpsplein. De familie waar ik logeerde, bezat niet alleen meerdere televisies en koelkasten, maar ook twee mercedessen. Een zoon des huizes was dat jaar nog in Spanje, Duitsland en Frankrijk geweest. Hij behoorde tot een wat in het Frans een marabout-familie wordt genoemd. Marabouts zijn religieuze experts die onder andere divinatiesessies aanbieden, amuletten en drankjes, en bidden voor klanten. Vaak gebruiken zij hiervoor complexe systemen gebaseerd op Arabische astro logie, numerologie en getallenkwadranten, en op Koranverzen. Er zijn verschillende handboeken in omloop voor deze technieken, maar meestal volgen marabouts een opleiding van een aantal jaar bij ande re marabouts. In Senegal en elders in West-Afrika hebben bepaalde families zich gespecialiseerd in deze professie. Zij helpen klanten met onder andere huwe lijksproblemen, werkeloosheid, verstoorde familierela ties en examenvrees. Het wijdverspreide fenomeen marabout is al vanaf halverwege de zeventiende eeuw beschreven door Europese reizigers in West-Afrika. Vanaf de koloniale tijd reizen Senegalese marabouts naar Frankrijk. En vanaf de jaren negentig van de vorige eeuw richten zij zich ook op andere Europese markten. Veel mara- boutfamilies investeren eerst in hun dorp, waardoor bijvoorbeeld Maka Kolibantan er nu zo welvarend uitziet, en investeren daarna in de lucratieve vastgoed markt in Dakar. Migratie en roots Ook vóór de jaren negentig werden zonen van mara- boutfamilies gestimuleerd te reizen om kennis en con- 68 Zeeuws Tijdschrift 2008 I 1-2

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Tijdschrift | 2008 | | pagina 70