Senegalese vrouwen.
zich vaak 'medium', 'mr.', of'prof.'. Zij passen niet
alleen hun terminologie, maar ook hun technieken
aan: zij gebruiken soms tarotkaarten of een glazen
bol, middelen die in West-Afrika onbekend zijn. In
Nederland worden hun activiteiten vaak met de ndoi-
ge scepsis bekeken. Gerard Molenwijk van Stichting
Skepsis is van mening dat de Afrikaanse helderzien
den 'oplichters zijn die argeloze burgers van hun
geld proberen af te helpen' (de Volkskrant, 3 december
2004).
Ook in Dakar is een discussie over de oprecht
heid van marabouts gaande. Ondanks de volle
wachtkamers met goedbetalende klanten staat iedere
Senegalees wantrouwend tegenover hun activiteiten.
Hoewel ze niet uitsluiten dat er ook betrouwbare
marabouts zijn, weten zij ook dat de grote meerder
heid van marabouts, net als zijzelf, naar Dakar zijn
gekomen om in hun levensonderhoud te voorzien.
Zij weten dat om dit doel te bereiken sommige mara
bouts alles zullen proberen hun klanten geld afhandig
te maken. In Senegalese kranten staan dagelijks arti
kelen over 'charlatans' die zijn gearresteerd op ver
denking van misbruik. Ook de Senegalese overheid is
verontrust en probeert op het moment een wet aan te
nemen die de praktijken van marabouts controleert.
Misbruik door marabouts is natuurlijk alleen
mogelijk als er behoefte is aan hun diensten. In
Dakar gaan deze behoefte en de angst ervoor samen.
In Nederland lijkt hetzelfde het geval te zijn. De
Senegalezen die ik sprak hebben een verklaring voor
de populariteit van marabouts in Europa: als in de
Senegalese steden de behoefte al zoveel groter is dan
op het Senegalese platteland, dan moet die behoefte
in verstedelijkt Europa enorm zijn. Het werk van
Amber Gemmeke (1977) is geboren in Vlissingen. Ze zat op
de Vlissingse School Vereniging, een basisschool en zat op het
atheneum van de Scholengemeenschap Scheldemond. Ze was
geïnspireerd door de geschiedenisleraren Elsgeest en Van Hoek.
Ze studeerde van 1995-2000 culturele antropologie in Leiden.
Daarna volgde ze een eenjarige postdoctorale opleiding in Parijs.
Haar promotie-onderzoeksvoorstel werd door de Universiteit
Leiden geaccepteerd. Haar afstudeerbegeleider Jan Jansen
bracht haar op haar onderwerp. Omdat ze in Jordanië Arabisch
studeerde en marabouts veel werken met Arabische teksten was
de link snel gelegd. Op haar proefschrift met als titel 'Marabout
Women in Dakar. Creating Trust in a Rural Urban Space' hoopt
ze aan de Universiteit Leiden te promoveren. Haar promotoren
zijn de hoogleraren P. Speyer en P. Geschiere. Haar proefschrift
ligt nu bij de referent en in mei 2008 zal ze het waarschijnlijk
kunnen verdedigen.
Dit is de eerste bijdrage van een nieuwe reeks onder
de titel 'Bijna Tijd' waarin Zeeuwse promovendi die
op het punt staan of juist gepromveerd zijn in het
voetlicht worden gezet. Amber Gemmeke zal deze
reeks gaan vormgeven en zij roept eenieder op naam
en e-mailadressen te verstrekken van Zeeuwen die
op het punt van promoveren staan. Haar adres is:
A.Gemmeke@let.leidenuniv.nl.
marabouts in Europa wordt vaak met trots gemeld
in Senegal. Senegalezen zijn er bijvoorbeeld van
overtuigd dat de Wereldcup Voetbal in 2002 door
Frankrijk werd gewonnen met behulp van Senegalese
marabouts. Een marabout die ik sprak noemde het
werk van marabouts in Europa een vorm van ontwik
kelingshulp. 'Jullie Europeanen zijn ons ver vooruit
op het gebied van techniek,' zei hij, 'en in het Midden-
Oosten spreekt men de heilige taal van de Koran, het
Arabisch, vloeiend. Maar hier in West-Afrika heb
ben wij een unieke kennis van magie, en die kennis
gebruiken wij nu om anderen te helpen.'
70 Zeeuws Tijdschrift 2008 1-2
