het gebied als gateway tussen het Rijnland, Britannia,
Noord- en Zuid-Gallië.
Sinds enkele jaren zijn Vlaamse duikers overigens
opnieuw op en in de omgeving van de Nehalennia-
locatie bij Colijnsplaat bezig met het systematisch in
kaart brengen van vondsten op de zeebodem. Daarbij
kwamen, weliswaar veel minder dan in vroegere cam
pagnes, ook bouwfragmenten aan het licht. Het grote
aantal opgeviste en gevonden stukken ligt nog op
bestudering te wachten, zodat nog geen duidelijkheid
bestaat over de omvang, decoratie en monumentaliteit
van de tempel. Vrijwel zeker gaat het om een tempel
van het Gallo-Romeinse type, gezien de recente vondst
van een gezaagde dakpan die alleen in een schilddak
zoals de bedekking van de omgaande zuilengalerij van
tempels van dit type is gebruikt.
Religieus syncretisme
Ook vermeldenswaard zijn tot slot de vondst van een
altaarfragment zonder inscriptie en mogelijk een
intact deel van een vloer van grote stenen. Dit laatste
zou erop kunnen wijzen dat de tempel en zijn omge
ving niet in de diepte is gestort, maar in grotere delen
langzaam naar de bodem is gezonken. Helaas zal
door het systematische vissen naar de altaren in 1970,
1971 en 1972 veel van wat toen mogelijk nog in ver
band lag vernield zijn.
De monumentaliteit van de Nehalenniavondsten
contrasteert fel met de voorlopige, quasi-onzicht-
baarheid van gelijkaardige fenomenen in het zan
dige hinterland, een klein tempeltje in de derde-
eeuwse civiele nederzetting van Aardenburg niet te
na gesproken. Tempelsites zijn in het zandgebied
voorlopig onbekend, al kunnen ze met vrij grote
zekerheid worden verondersteld in de centrale plaat
sen. Sites die misschien in aanmerking komen
hiervoor zijn Wenduine, Torhout, Brugge, Gent,
Waasmunster, Aalter en Merendree. Van deze laat
ste locatie is recent de vondst bekend geworden van
meerdere tientallen munten, mantelspelden, militai
re beslagstukken en verschillende godenbeeldjes in
brons, onder meer enkele kleine exemplaren van de
oorlogsgod Mars en een fraai hoofd van een groter
beeld van een nog niet nader gedetermineerde godin
of keizerin. De Mars-beeldjes vertonen overigens
grote gelijkenis met gelijkaardige statuetten opge
graven in het zuidelijker gelegen Kruishoutem. Daar
kon een onomwonden syncretisme worden vastge
steld tussen de Romeinse god Mars en z'n Keltische
equivalent Camulus.
5cm
Gezaagde dakpan van de Nehalennia-locatie in de Oosterschelde bij Colijnsplaat, gevonden door het Vlaamse duikteam
Nehalennia. Foto: B. Sterkendries, Kinrooi
27 Zeeuws Tijdschrift 2008 i 3-4
