lib 1,1
SCHOUWEN
0 2 4 6 km
1li .1 I
ROOMPOT
lla GREVELINGEN
DREISCHOR
a
»b
'-f
THOLEN
Hoogveenbuiten op Schouwen-Duiveland, met erosierichting vanuit de zeegaten Gouwe (XZ) en Dijcwater (V).
Uit: L.J. Pons. Holocene peat formation in the lower parts of The Netherlands. In: J.T.A. Verhoeven (1992)
ming optreden. Naast aangroei was er afslag en onder
invloed van de heersende westenwind verplaatste het
hele strandwallenlandschap zich langzaam oostwaarts.
Bij zware stormvloeden kon de buitenste duinenrij
zodanig worden aangetast, dat de achterliggende
duinvallei weer voor de zee bereikbaar werd, waardoor
een zogenoemde slufter ontstond.
In de literatuur wordt doorgaans aangenomen dat
na 270 AD grote bressen zijn ontstaan in deze strand-
wallen. Daardoor kreeg de zee toegang tot het veen-
landschap. De bevolking is er toen verdwenen. De
twee Nehalenniatempels bij Colijnsplaat en Domburg
en het castellum in Aardenburg zijn toen verlaten.
Het is echter zeer waarschijnlijk dat de erosie van de
strandwallen al veel langer aan de gang was. Voor de
Vlaamse kust was in de eerste eeuw AD de strandwal
reeds gereduceerd tot een aantal afzonderlijke eiland
jes, vergelijkbaar met de Waddeneilanden, waardoor
het achterliggende veengebied al verdronken was en
werd omgevormd tot schorrengebied.
De Oude Wereld
Recente opgravingen van een nederzetting uit de
eerste eeuw AD bij Ellewoutsdijk, dus nog vóór de
stichting van Aardenburg en de Nehalenniatempels,
laten zien dat er op de grens van schor, slik en veen
gewoond werd. De hoogte van dit veen was, onder
meer door ontwatering, toen al sterk gereduceerd. De
inham aan de monding van de latere Westerschelde
strekte zich dus toen al uit tot bij Ellewoutsdijk. Dit
wordt bevestigd door het gegeven dat de muren van
het castellum van Aardenburg al zwaar beschadigd
waren door golfslag vóór het in de derde eeuw werd
ontruimd.
Dwars door de strandwal heen mondde de Schelde
bij Domburg in zee uit. Deze monding werd onder
invloed van de rijzende zee steeds breder, waardoor
ook hier het veengebied, met name op Walcheren,
werd aangetast. Hier lag, waarschijnlijk aan een
baai achter de duinen, de handelsnederzetting bij de
Nehalenniatempel van Domburg. Twintig kilometer
47 Zeeuws Tijdschrift 2008 3-4
