Procesgidsen (nr. 6) de Procesgids Staatse Raad van
Vlaanderen te Middelburg (1599-1795)- De Staatse Raad
van Vlaanderen was van 1599 tot 1795 het gerechtshof
voor het latere Zeeuws-Vlaanderen. De auteur lever
de voorheen al twee titels van deze reeks; ze promo
veerde op de geschiedenis van het Hof van Holland,
Zeeland en West-Friesland.
De Procesgidsen zijn niet alleen gericht op specia
listen, maar ook op een breder geïnteresseerd publiek:
ze veronderstellen geen (uitgebreide) voorkennis. Dit
blijkt ook uit de indeling van deze aflevering: het boek
bestaat ongeveer voor de helft uit toelichtingen op de
rechterlijke organisatie in Staats-Vlaanderen en de
Raad. De andere helft reconstrueert twee processen
uit de achttiende eeuw.
Pas écht gericht op het grote publiek is het boek over
de met veel publiciteit - zelfs een rondtrekkende
karavaan - gelanceerde canon van onze vaderlandse
geschiedenis. Gerben Graddesz Hellinga, een auteur
die verschillende genres beoefent en vroeger schreef
onder de naam Gerben Hellinga Jr., maakte met
Geschiedenis van Nederland. De canon van ons vader
lands verleden een fraai en mooi geïllustreerd boek
rond de vijftig 'vensters' van de canon. Deze eerste
canon van onze vaderlandse geschiedenis wil een
fundament vormen van de cultuurhistorische bagage
die elke Nederlander moet hebben. Hij behandelt één
deel prehistorie en 49 delen Nederlandse geschiede
nis door middel van 50 'hoogtepunten', die de basis
vormen van het nieuwe geschiedenisonderwijs. De
auteur kan prima vertellen en ook zijn eigen keuzes
voortreffelijk toelichten. De canonformule houdt
onvermijdelijk het risico in van 'grote stappen, snel
thuis'. Je ziet dit als je de invulling van specifiek voor
Zeeland relevante vensters bekijkt, over Willibrord (3),
de VOC (13), Michiel de Ruyter (20), de slavernij (23)
en de Februariramp (42)Bij Willibrord geen melding
van zijn Zeeuwse landing in 690, bij de Verenigde
Oost-Indische Compagnie wordt de 'tussenrol' over
geslagen van Middelburg na de val van Antwerpen,
preluderend op de bloei van Amsterdam. Bij Michiel
de Ruyter is de Vlissingse context uiteraard wel aan de
orde, het zou ook onmogelijk zijn om die te negeren.
Ook de behandeling van de Februariramp doet recht
aan het Zeeuwse aspect. Hier lijkt de auteur zwaar te
leunen op het werk van Kees Slager, met diens uit
voerige kritiek op het halfslachtig op gang komen van
de hulpverlening. Terechte kritiek, op feiten gestoeld,
maar met te weinig rekenschap van bepaalde histori
sche omstandigheden. Zoals de gebrekkige communi
catie, de niet tegen rampen opgewassen inrichting en
outillage van gemeentelijke en provinciale overheden
destijds. Zelfs nu, met een forse stapel rampenplan
nen op de plank, lopen geïntegreerde grootschalige
oefeningen op cruciale onderdelen mis.
De Zeeuwse lacunes in het aantrekkelijke boek
van Hellinga worden opgevuld met een eigen
Zeeuwse canon, gepresenteerd najaar 2008. En
natuurlijk verschijnt er (in 2009 en bij dezelfde uitge
ver) ook een canonboek over Zeeland.
ZEEUWSE BOEKENTOPTIEN*
1 Zwieg Stille Rinus Spruit (den Boer/de Ruiter)
2 Inspirerend Zeeland Marga Haas, (den Boer/de
Ruiter)
3 Landschapsatlas van Walcheren Kees Bos e.a.
(Bos Böttcher)
4 Land- en zeezicht Gerard Smallegange (Koperen
Tuin)
5 Donkere palissaden Pauline van Lynden
(Zeeuwse Boekenprijs 2008)
6 Vlissingen op straat Ruben Oreel (ADZ)
7 Thuis in Zeeland Jan J.B. Kuipers (Terra)
8 Voor later Neeltje Flipse-Roelse (Polderhuis
Westkapelle)
9 Mijn Zeeland Kees Slager (Atlas)
10 Slopers om op te bouwen Jan Zwemer (den Boer/
de Ruiter)
Deze boekentoptien beslaat de periode augustus-december 2008.
De Zeeuwse boekentoptien wordt samengesteld op grond
van recente gegevens van grotere boekhandels in Zeeland:
De Drvkkery te Middelburg, 't Spui te Vlissingen, De
Koperen Tuin in Goes, De Vries te Zierikzee en Basting in
Oostburg. Boeken kunnen ter recensie worden toegezonden
aan: J.J.B. Kuipers, Deltastraat 5, 4474 AK Kattendijke
(telefoon 0115-215157, e-mail: jjbkuipers@zeelandnet.nl).
69 Zeeuws Tijdschrift 2009 i 1-2
