BOEKEN EN HANDSCHRIFTEN van het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen in de
Zeeuwse Bibliotheek
IR
Het Genootschap bezit een grote verzameling boeken en handschriften. In 1940 ging veel ver*
loren, maar veel bleef gespaard en daarna nam de verzameling sterk toe. In 2007 sloot het
Genootschap met de Zeeuwse Bibliotheek een overeenkomst waarbij het beheer van het over
grote deel van het boekenbezit en een groot aantal handschriften aan de bibliotheek werd toever
trouwd. Dit Genootschapsbézit is hierna de (Genootschaps)colléciiè génoemd.
Het inrichten van een bibliotheek behoorde tot
de talcen die het Genootschap zich stelde. Het
Genootschap is opgericht in 1769, de tijd van de
Verlichting die de maatschappij beter wilde inrichten
en er een onverzadigbaar nieuwsgierigheid heerste.
In de eerste decennia was wetenschapsbeoefening
in brede zin het doel van het Genootschap met veel
aandacht voor natuur, theologie en geneeskunde.
Ook werd geschiedenis beoefend.
De meeste drukwerken heeft het Genootschap
door schenking of legaat verkregen. Leden schonken
hun werk. Het eerste boek dat binnenkwam, was van
de Zierikzeese natuurkundige Job Baster, ook lid van
de Royal Society in Londen: Over de voortteling der die
ren en planten, uit 1768. Van Damme schonk in 1771
114 delen van de Acta eruditorum uit Leipzig en veel
andere boeken. Door ruilverkeer kreeg het Genoot
schap publicaties van wetenschappelijke instellingen.
Volgens het Genootschapsreglement van 1801 zou
elk lid gevraagd worden een boelc of ander voorwerp
aan het Genootschap te schenken. In de negentiende
eeuw is het boekenbezit van het Genootschap in
aantal en kwaliteit sterk gegroeid. Later zijn enkele
belangrijke schenkingen ontvangen.
De collectie heeft een algemeen karakter en strekt
zich uit van de vijftiende eeuw tot vandaag. Het is
belangrijk dat dit materiaal in Zeeland beschikbaar
is. Veel van wat in 1940 gespaard bleef, is helaas
door bluswater en vlammen beschadigd. Vaak gin
gen de banden verloren, maar bleef de inhoud intact,
zelfs handgekleurde illustraties. Meestal zal een
beschadigd boek voor studie nog bruikbaar zijn. De
incomplete en beschadigde Descriptio geopgraphica
van Sebastiaan Munster, een kaartboek uit 1540,
kan voor kennis van de zestiende-eeuwse cartografie
goed worden gebruikt. Overigens bevat de collectie
op allerlei terreinen zeldzame boeken in mooie con
ditie. In dit korte overzicht worden vooral boeken
genoemd die men in het dagelijks leven weinig
tegenkomt.
27 Zeeuws Tijdschrift 2009 5-6
