HOOGTEPUNTEN UIT DE COLLECTIE P.C. BOUTENS
Het is lastig om één hoogtepunt te kiezen uit de
Boutens-collectie van de Zeeuwse Bibliotheek. De col
lectie bevat zeer veel bijzondere uitgaven. Dat heeft
te maken met het unieke dichterschap en oeuvre van
P.C. Boutens (1870-1943). Hij hield er verheven opvat
tingen op na en was een groot liefhebber van mooie
boeken. Boutens was een bibliofiel.
Van al zijn bundels liet hij - naast de gewone oplage
voor het grote publiek - ook enkele luxe exempla
ren drukken op bijzonder papier, gebonden in een
perkamenten band, genummerd en gesigneerd of
van een opdracht voorzien. Deze exemplaren waren
veelal bestemd voor zijn vrienden en mecenassen
die er meestal een gepeperde rekening bij kregen
gepresenteerd. Bij Boutens' eerste bundel XXV verzen
(1894) - op het titelblad prijkt de naam P.C. Boutens
Jr. - is het bibliofiele karakter al aan de orde: er ver
schenen slechts honderd genummerde exemplaren.
De gedrukte opdracht luidt: 'Voor mijn vrienden'.
Deze bundel werd in Middelburg uitgegeven door
F.P. d'Huy. De Zeeuwse Bibliotheek bezit een exem
plaar met een handgeschreven opdracht aan zijn
leerling en vriend H.G.A. Obreen uit 1895. Dit is de
vroegste mij bekende opdracht van Boutens in een
bundel van zijn hand. Bovendien wordt in Middelburg
het exemplaar bewaard dat van Boutens zelf geweest
moet zijn.
Na deze eersteling volgden nog vele schitterende bun
dels en vertalingen van Boutens. De Middelburgse
Boutens-collectie bevat veel van deze prachtuitgaven.
Eén van die bijzondere uitgaven is de Naenia (1903),
een reeks gedichten die Boutens schreef bij de dood
van zijn leerling Willem van Tets. Van deze bundel
werden slechts twaalf uitgaven gedrukt. Bovendien
werden ze voorzien van handgekleurde initialen door
Jan Toorop, met wie Boutens bevriend was. Een ande
re buitengewoon zeldzame uitgave is een exemplaar
van de Beatrijs (1908), waarvan volgens het colofon
slechts vier exemplaren zijn gedrukt. G.W.J. Bruins
- ook een vriend van Boutens - versierde de initia
len. Het enige bekende exemplaar bevindt zich in de
Zeeuwse Bibliotheek.
Als ik dan toch één hoogtepunt uit de Boutens-
collectie moet aanwijzen, dan kies ilc voor het Liber
amicorum dat Boutens bij zijn zeventigste verjaardag
op 20 februari 1940 werd aangeboden door vrienden
en bewonderaars. De titelpagina werd gekalligrafeerd
door Frits Lensvelt (hij verzorgde ook de uitgave van
het openluchtspel Middelburg's overgang in 1925).
Onder aan de titelpagina is het Zeeuwse wapen te
zien. De lederen band (oranje met gouden decoraties)
werd ontworpen door Elisabeth Menalda. Tal van
vrienden en collega-literatoren hebben een bijdrage
geleverd. Zo zijn er handgeschreven bijdragen te
vinden van Lodewijk van Deyssel, J.C. Bloem, Jan
Prins en A. Roland Holst. Daarnaast staan er ook
prachtige kunstwerkjes in van onder meer Willem
van Konijnenburg, Christiaan de Moor en Lucie van
Dam van Isselt. Bovendien zetten allerlei vrienden
en bekenden hun handtekening in het boek, onder
wie Boutens' huisknecht en vriend Cornelis van
Duyvenbode.
Voor de biografie die ik voorbereid is de Boutens-
collectie van de Zeeuwse Bibliotheek van onschatbare
waarde. De collectie geeft een prachtig beeld van het
oeuvre van Boutens en van zijn opvattingen over lite
ratuur en de wijze van uitgeven. Bovendien leveren de
vele opdrachten in de boeken - zowel die van Boutens
aan vrienden als die van anderen aan Boutens, zoals
van Thomas Mann - zeer interessante informatie voor
zijn biografie.
De P.C. Boutens-collectie van de Zeeuwse Bibliotheek te Middelburg.
Samengesteld en ingeleid door R.M. Rijkse, met bijdragen van
B. Peperkamp en M. Goud. Amsterdam, 1997.
Marco Goud
47 Zeeuws Tijdschrift 2009 j 5-6
